Jaap Jansen | Bnr

Het ging mis bij de Statenverkiezingen, waar de SP nergens meer mocht meebesturen: van negen gedeputeerden naar nul. Het ging heel erg mis bij de verkiezingen voor het Europees Parlement, waaruit de partij geheel verdween. De SP-lijsttrekker was bij vrijwel iedereen onbekend en kon daardoor geen rol van belang spelen in de campagne, schrijft de congrescommissie. PvdAer Frans Timmermans werd wel ervaren als iemand die ertoe deed en kwam als grootste uit de bus. Toen concurrent PvdA in 2017 electoraal het ravijn in tuimelde, profiteerde de SP daar niet van. Nu de PvdA weer opkrabbelt, heeft de SP er extra last van. Evenals van de nieuwe opmars van Geert Wilders. Een deel van de kiezers stemt soms SP en dan weer PVV. Uit kiezersonderzoek dat de SP liet uitvoeren blijkt dat het heel moeilijk wordt, uit de malaise te komen. Een kwart van de kiezers vindt de SP te rechts en een kwart te links. Het lijkt onoplosbaar. Maar liefst 50 procent van de potentiële SP-stemmers vindt de SP-standpunten over klimaat, immigra

Eens even kijken, dacht ik, hoe dat deze week gaat in de Algemene Beschouwingen. Geert Wilders sprak als eerste. Volgens hem staat het midden voor middelmaat en technocratie. Hoe zou de rest van de oppositie omgaan met het woord van de koning. Klonk er protest? Nee. Vrijwel alle partijen keken elkaar welwillend aan. VVDer Klaas Dijkhoff ging voort op zijn nieuwe koers om de rauwe kantjes van het kapitalisme af te halen. De VVD is niet langer de partij van grote ondernemers die liever geen belasting betalen. CDAer Pieter Heerma hekelde het misbruik dat slimme snelverdieners maken van marktwerking in de zorg. Hij wil af van het begrip woningmarkt. De overheid moet zich weer bezig gaan houden met volkshuisvesting. Lilian Marijnissen van de SP was verrast. Ze wilde graag samenwerken. Nadat premier Mark Rutte al had geroepen dit is de meest expansieve begroting sinds het kabinet-Den Uyl, bleek Dijkhoff zelfs op uitnodiging van Marijnissen bereid na te denken over een plan om werknemers te laten delen in de winst

Wilders Partij voor de Vrijheid bleek wat de Vlamingen noemen een zweeppartij: concurrenten gaan zich anders gedragen omdat ze bang zijn dat hun kiezers overlopen. Zijn directe invloed op het landbeleid duurde maar even. Twee jaar was hij gedoogpartner van VVD en CDA in de coalitie Rutte I. Ikzelf had toen de naïeve gedachte dat Wilders via coalitiedeelname zijn partij wilde ombuigen naar een constructieve conservatieve partij. Maar dát was nooit de bedoeling. In het net verschenen boek Wilders gewogen, 15 jaar reuring in de Nederlandse politiek, worden voormalige fractieleden geciteerd die vertellen dat Wilders die gedoogconstructie eigenlijk helemaal niet wilde. Het zuiver vertolken van zijn ideeën, de boel schrik aanjagen en daardoor het beleid beïnvloeden was voor hem voldoende. Onderhandelen en compromissen sluiten benauwde hem. Liever hamerde hij ongeremd op het bekende aambeeld: tegen de islam, tegen Europa. Hij liet het kabinet vallen. Zijn kiezers begrepen dat niet en hij verloor een derde van z

CDA-minister van Financiën Wopke Hoekstra hield maandag in Den Haag de jaarlijkse HJ Schoo-lezing. Een kritisch verhaal over de zwakke plekken van Nederland. We vergrijzen in rap tempo. Dat tast onze verdiencapaciteit aan, zei Hoekstra. En de middenklasse is bang wat ze verworven heeft te verliezen. In geen land vrezen zoveel mensen dat hun kinderen het financieel minder krijgen. De helft van de bevolking vindt dat er te veel migranten zijn. Volgens Hoekstra ontbreekt het bij integratie aan wat hij noemt fundamentele wederkerigheid. Migranten willen Nederlander worden, maar spannen zich daar onvoldoende voor in. Wederkerigheid, rechten en plichten weer hand in hand laten gaan. Waar had ik dat eerder gelezen? De toespraak van Wopke Hoekstra heet Het land van morgen. Ah, nu wist ik het weer. In mijn boekenkast vond ik Dit land kan zoveel beter van Wouter Bos. Hij schreef het in 2006 toen hij als PvdA-leider in een keihard gevecht verwikkeld was met CDA-premier Jan Peter Balkenende. Bos wilde het Torentje o

Tot De Telegraaf als eerste in de slag om de grootste Prinsjesdagprimeur onthulde dat het kabinet Rutte III werkt aan een investeringsfonds. Als de overheid nu leent, krijgt ze dankzij de lage rente geld toe. Je bent een dief van je eigen portemonnee als je daar geen van gebruik maakt, roepen economen als Bas Jacobs en Sylvester Eijffinger al tijden. Minister van Financiën Wopke Hoekstra in de coalitie de blokkeerfries genoemd, is plotseling bereid de teugels te vieren. Dat De Telegraaf er nu al mee kwam, zorgde in de coalitie even voor sippe gezichten. Juist dit plan had Prinsjesdag onverwacht glans moeten geven. Rutte wilde er dan ook niets over zeggen. In tweede instantie realiseerden de coalitiepartners dat het niet heel erg is dat dit nu al is uitgelekt. Er wordt gedacht aan een fonds van 50 miljard euro. Toen het kabinet Paars II in 2001 voor investeringen eveneens 50 miljard beschikbaar stelde toen in guldens en afkomstig uit de aardgasbaten lag er binnen de kortste keren voor 250 miljard aan wens

De PvdA is nu één keer kleiner geworden dan GroenLinks en SP. Als dat vaker gebeurt, is er klaarblijkelijk voor de sociaaldemocratie in deze vorm geen bestaansreden meer, zei hij. De PvdA als alliantie van de intellectuele middenklasse en de arbeidersklasse bestond niet meer. De ene helft, vooral de jongeren, stemde GroenLinks. En de andere SP. Ik vond het schokkend. Als zelfs de man die alles meemaakte voor zijn partij geen toekomst meer ziet, dan houdt het echt op, dacht ik. En zie: inmiddels lijkt GroenLinks electoraal het plafond te hebben bereikt en de SP is zover teruggevallen dat ze zelfs verdween uit het Europees Parlement. De Partij van de Arbeid is daar na een succesvolle campagne met Spitzenkandidat Frans Timmermans met zes zetels veruit de grootste geworden. In nationale peilingen is ze inmiddels het CDA voorbij, met op niet eens zon grote afstand alleen nog Forum en VVD voor zich. Eerder al, bij de verkiezingen voor de Eerste Kamer, bereikte de PvdA haar belangrijkste twee strategische doe

Ik bracht de scoop op BNR en het sloeg in als een bom. De Tweede Kamer zou het Binnenhof jarenlang verlaten. In de ene variant zes jaar, in een andere zelfs dertien jaar. Mij krijgen ze hier niet weg, verwoordde toenmalig CDA-leider Sybrand Buma het algemeen ongeloof. De ellende begon pas echt toen minister Stef Blok het hele project om veiligheidsredenen geheim verklaarde. Zijn opvolger, staatssecretaris Raymond Knops, moest regelmatig de Kamer uitleg verschaffen over een plan waar hij niets over mocht zeggen. De gebruiker van het gebouw, de Tweede Kamer, stond met lege handen tegenover de staatssecretaris die zij grondwettelijk geacht werd te controleren. Blok had Ellen van Loon van het Office for Metropolitan Architecture (OMA) aangewezen als architect. Omdat vrijwel niemand de plannen kende en wie er wel van wist er niet over mocht praten, nam het geroezemoes groteske vormen aan. Van Loon zou als megalomane architect de hele in 1992 gerealiseerde nieuwbouw door elkaar willen schudden. Niets bleef meer w

Inmiddels er met hulp van oppositiepartijen een pensioenakkoord. En er is bijna een klimaatakkoord, ook met steun uit de oppositie. Er komt in het najaar nog een plan van de commissie-Borstlap voor nieuwe sociale zekerheid die alle werkende Nederlanders dus ook de flexwerkers een beschermende bodem in het bestaan moet bieden. Ook hier kan het kabinet via de polder en met oppositiesteun grote stappen maken. En Rutte is een alom gerespecteerd leider met hoge marktwaarde in Europa. Dat het zo goed gaat is des te opmerkelijker, als je bedenkt dat twee van de vier leiders van de coalitie, Alexander Pechtold van D66 en Sybrand Buma van het CDA, het politieke toneel inmiddels hebben verlaten. Succesvol regeren kan dus ook zonder eerder onmisbaar geachte steunpilaren. De kabinetten-Rutte zijn alle drie minderheidskabinetten. Als we het eerste (met rampzalige gedoogsteun van de PVV) vergeten, blijken die na wat opstartmoeilijkheden stabiele beleidsmachines. Nederland lijkt wat dit betreft steeds meer op Denemar

Voor tegensputteraars als Frits Bolkestein en Hans Wiegel hadden ze in een hoekje een lounge neergezet met Chesterfield-banken. Het liberale huis heeft vele Kamers. Normaal als je Mark Rutte in spijkerbroek ziet, is het weekend of campagnetijd. Even oppassen dus als de premier in vrijetijdskleding de werkgevers oproept om nu eindelijk eens hogere lonen te geven. De VVD, vaak gezien als de partij van de patroons, die opkomt voor de werkende klasse. Er staan geen verkiezingen voor de deur. Integendeel zelfs. Had de VVD kortgeleden nog twijfels over de coalitie met CDA, D66 en ChristenUnie -die knop is omgezet. Als het even kan, zit Rutte III de volle vier jaar uit. Fractievoorzitter Klaas Dijkhoff heeft zowel voor de partij als voor de coalitie een discussiestuk geschreven om de VVD en de samenwerking nieuwe dynamiek te geven. En eindelijk is er ook door de nood gedwongen een uitgestoken hand naar de constructieve oppositie. Voor het pensioenakkoord was Rutte III tot veel bereid. Om de dominante positie in

Ook die andere liberale partij, D66, moest weinig hebben van de polder. De politiek kon heel goed zelf besluiten, vonden de Democraten. Georganiseerd sociaal overleg hoorde bij de jaren 50, net als het CDA en zijn voorgangers, en daar wilde de partij van de jaren 60 nu juist van af. Toch staan liberalen vaak te juichen als de polder de helpende hand toesteekt. Het kabinet Rutte II van VVD en Partij van de Arbeid was in zeven weken geformeerd, maar kwam pas in stabiel vaarwater toen werkgevers en werknemers de nieuwe minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher een sociaal akkoord schonken. VVD-premier Mark Rutte was in zijn nopjes. Rutte III werd in zeven maanden geformeerd, maar het duurde toch nog anderhalf jaar voordat de polder daar is-ie weer! de coalitie aan een pensioenakkoord hielp. En aan een meerderheid om het plan uit te voeren, want steun van de vakbonden was voor PvdA en GroenLinks het signaal om in te stappen. En andersom. Van de huidige minister van Sociale Zaken, D66er Wouter Koolmees, w

Nieuwkomer Forum voor Democratie heeft zetels, maar nog geen vaste koers. Vorige week verscheen Thierry Baudet zelfs in een rood FNV-hesje. Ik weet niet of de Forum-stemmende beursjongens daar warm van worden. En de PVV is - nu ook electoraal - op weg naar de uitgang. Ook op links gebeuren interessante dingen. Nu het kabinet in de Eerste Kamer niet zonder extra partner kan, heeft het voor de meerderheid óf de steun van GroenLinks, óf de steun van de Partij van de Arbeid nodig. Heel slim houden die twee elkaar vast nu het kabinet meerderheden zoekt voor het pensioenakkoord. Al sinds de jaren 70 dromen progressieve partijen van innige samenwerking. Soms lukt het, vaak niet. In zijn onlangs verschenen boek pleit PvdA-leider Lodewijk Asscher er opnieuw voor. Hij sluit zelfs een gezamenlijke lijst niet uit. De tragiek is dat de succesvolste partij op het laatste moment meestal afhaakt. In 2017 bereikte GroenLinks een voor die partij historisch hoog niveau van veertien Tweede-Kamerzetels. Daar lijkt niet veel re

Ik lees het in een dik rapport van het SCP met als titel Wat willen Nederlanders van de Europese Unie? Dat blijkt bij nader inzien dus nogal wat te zijn. En wat ook opvalt: 85 procent van de ondervraagden in enquêtes en focusgroepen wijst een Nexit, vertrekken uit de EU, af. Het speelt helemaal niet. Toch leek het de afgelopen dagen op de nationale televisie wel of Nederland aan de vooravond stond van zon Nexit. De minister-president eiste zelfs een een-op-een debat met Forum in een poging dat gevaar af te wenden. Forum presenteert zich als een soort Nexit-partij en weet daarmee kiezers te winnen. Das opmerkelijk, want eigenlijk zien we een zwalkende matroos. Nexit ja, Nexit nee. Ja, nee, misschien... De lijsttrekker van Forum vindt dat hele Nexit-idee eigenlijk niks maar omdat de partijleider er eerst een beslissend referendum over wil (wat in Nederland overigens niet bestaat), kan hij het accepteren. Het knappe is dat Forum met die Nexit-suggestie de andere eurosceptische partijen PVV, SP en ChristenUni

Volgens SP-leider Lilian Marijnissen, onlangs in een toespraak in Amsterdam, is de EU het project van een agressieve lobby van het grootkapitaal. Forum voor Democratie zal zulke harde, antikapitalistische woorden nooit gebruiken, want nogal wat beursjongens die minder, minder, minder economische regels willen, stemmen Forum. Thierry Baudet hanteerde in zijn proefschrift als argument tegen de Europese Unie dat die niet deugt omdat Adolf Hitler ook één groot Europa wilde. Als je de voordelen van de EU ziet, heb je je volgens de SP laten bedwelmen door het agressieve kapitalisme. Volgens Baudet zit je in de hoek van nostalgische Derde Rijk-fans. Voor Lilian Marijnissen is Frans Timmermans de boosdoener. Timmermans doet volgens haar of er slechts twee opties zijn: De Europese neoliberale droom of het enge nationalisme. Ik heb dagen gezocht, maar nergens vond ik een verdediging door Timmermans van die SP-nachtmerrie. Gelukkig kwam na de lezing van Marijnissen nog dat SP-filmpje met een Europese schrokop die zo

Zo dineerde VVD-premier Mark Rutte maandag in Parijs met president Emmanuel Macron. Om na het rode pluche van restaurant La Rotonde in zijn Torentje een delegatie Gele Hesjes de hand te schudden. Nou ja - blijkbaar wilden zij niet allemaal één handdruk dichterbij Macron komen. Ondertussen profileerde CDA-minister van Financiën Wopke Hoekstra zich in Berlijn met een visionaire rede over Europa. En de Tweede-Kamercommissie voor Financiën is drie dagen in Italië om te praten met parlementariërs, de Italiaanse Bank, statistici, wetenschappers, commerciële banken en het Italiaanse ministerie van Financiën. De Nederlanders willen het naadje van de kous weten over verlaging van de Italiaanse pensioenleeftijd, het groeiende tekort en waarom de economische groei er bijna tot stilstand is gekomen. En dat allemaal pal nadat de Kamer op aandrang van SGP en SP uitsprak dat we moeten stoppen met het streven naar een steeds hechter verbond tussen de volken van Europa. Of het kabinet maar even wil bevorderen dat dit uit de

Die zin staat sinds 1957 in alle Europese verdragen. Ze is de hoeksteen van de Europese samenwerking. Hier was het de landen van West-Europa na de Oorlog en die van Midden- en Oost-Europa na de val van de Muur om te doen: nooit meer oorlog, nooit meer dictatuur - samen werken aan voorspoed. Een steeds hechter verbond. In het Engels heet dat ever closer union en dat klinkt net iets anders. Nationalisten gebruikten dit de afgelopen jaren om de EU te framen als iets beklemmends. Iets waar we van af moeten. Premier David Cameron beloofde de Britten in 2014 deze zinsnede uit de verdragen te halen. De Europese leiders keken hem niet-begrijpend aan. Je schrapt toch niet het kernleerstuk? In de Tweede Kamer ontraadde premier Mark Rutte elke motie die hierop aandrong. Tot voor kort kregen zulke moties slechts steun van een handjevol partijen. De argumentatie van Rutte gaf overigens wel te denken. Zo zei hij in 2016 dat het begrip ever closer union een beetje een dead parrot was. Zoals in die sketch van Monty Python

Zo kwam VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff afgelopen weekend met een discussiestuk: Liberalisme dat werkt voor mensen. Geschreven voor de middenklasse van Nederland. Zoals Dijkhoff het uitdrukt voor al ons goed volk, de harde werkers, de doeners die ons land overeind houden. Hij wil zorgen dat alle positieve macrocijfers ook gevoeld worden aan de keukentafel in de Vinex-woning. Precies wat Dijkhoffs collega van de Partij van de Arbeid, Lodewijk Asscher, beschrijft in een boek over zijn zoektocht naar een nieuw verhaal. Asscher wil mensen bestaanszekerheid geven en een veilig gevoel. In een lezing schetste D66-leider Rob Jetten onlangs ook een socialere koers. Hij zei: In periodes van voorspoed moeten de salarissen stijgen. Niet alleen in de bestuurskamer, ook in de postkamer. En CDAer Wopke Hoekstra voordat hij minister van Financiën werd adviseur van het grote bedrijfsleven laat zich steeds vaker kritisch uit over de bonuscultuur en het ontwijken van belastingen. Opkomen voor de middenklasse blijkt zel

Constructieve oppositie werd beloond. Alexander Pechtold vervolmaakte die wijze van oppositievoeren door Rutte I te hulp te komen nadat Geert Wilders de deur van het Catshuis achter zich had dichtgeslagen. Pechtold organiseerde met GroenLinks en ChristenUnie een meerderheid zodat het kabinet toch een begroting door de Kamer kon loodsen. CDA-minister van Financiën Jan Kees de Jager liep af en aan in de gangen van de oppositie. Tijdens het tweede kabinet-Rutte werd de methode herhaald, nu door D66, ChristenUnie en SGP. Het politieke zwaartepunt kwam, zoals het eigenlijk hoort in een parlementaire democratie, te liggen bij het parlement. Sinds Rutte III geen zicht meer heeft op een meerderheid in de Eerste Kamer en de vier coalitiepartners vooral bezig zijn met het benadrukken van hun eigen opvattingen, dreigt ook deze ploeg van niemand meer te zijn. Niettemin zijn er voor het kabinet hoopgevende signalen. Vorige week stemden 150 Tweede-Kamerleden voor een wet die bijna dreigde te sneuvelen. Een wet van CDA-mi

Die rol is weggelegd voor de fractievoorzitter in de Tweede Kamer, Klaas Dijkhoff. Maar Dijkhoff zorgde bij de kiezers voor verwarring bij het belangrijkste beleidsonderwerp van deze tijd, het terugdringen van de CO2-uitstoot. Eerst noemde hij zijn coalitiepartners D66 en ChristenUnie klimaatdrammers. Daarmee zette hij de VVD op de kaart. Een paar weken later verdedigde Dijkhoff aan de interruptiemicrofoon tegenover Thierry Baudet welsprekend de noodzaak van forse maatregelen. Dat lijkt in strijd met elkaar. Geen wonder dat twijfelende kiezers op rechts gevoelig werden voor de lokroep van iets nieuws. En voor de VVD is de ellende nog niet over. Want het paradoxale gevolg van de uitslag van de Provinciale-Statenverkiezingen is dat het kabinet naar links zal trekken. Al zou de VVD willen, D66 en ChristenUnie zullen een-tweetjes met Forum voor Democratie niet toestaan. Bovendien is die partij geen stabiele factor. Een linkser beleid zal kiezers niet naar de VVD doen terugkeren. Het ligt dus voor de hand da

Toen zijn fractiegenoten genoeg hadden van het klein maar fijn zijn en samen met de al even kleine radicalen en communisten GroenLinks oprichtten, distantieerde hij zich meteen en begon een eigen partij. Uiteindelijkwas er nog maar één Spekkiaan over: Fred van der Spek zelf. Socialisten zie ik niet meer, klaagde hij in 2003. Zelfs niet in de SP. Ze hebben een paar jaar geleden de beginselen veranderd, waardoor datgene wat op socialisme léék, er ook nog uit is gegaan. Die SP verloor twee weken geleden zoveel Statenzetels, dat ze in de Eerste Kamer meer dan gehalveerd wordt. In typische SP-wijken gingen vaak meer stemmen naar Thierry Baudet dan naar de club van Lilian Marijnissen. Mensen hebben massaal met de middelvinger gestemd, zei een Groningse afgevaardigde op de partijraad. Veel SPers denken dat er maar één oplossing is: de SP moet de elite een schop onder de kont geven, zoals partijvoorzitter Ron Meyer het uitdrukt, We moeten de boel weer in de fik zetten. Van der Spek zou het gezegd kunnen hebben; he

Zijn maatschappelijke ervaring tot nu toe: actief bij jeugdcarnavalsvereniging De Bokkn Hörnkes en zijn betrokkenheid bij de organisatie van Paaspop Albergen en de jaarlijkse Solexrit. Hij weet niet waarom mensen hem de Staten in gestemd hebben. Misschien zijn typisch Twentse achternaam. Eerste-Kamerlijsttrekker Henk Otten, lid van het statutair onafzetbare driekoppige partijbestuur, runt het Forum voor Democratie vanaf de burelen in de Tweede Kamer. Hij klopt zich op de borst dat het Forum inmiddels gezegend met 33.000 leden 2000 cvs heeft doorgespit en met 500 kandidaten intensieve gesprekken voerde. Hij wilde geen PVV- of LPF-toestanden. Er moeten heel wat ongeschikte lieden bij hebben gezeten, want de lijsten voor Provinciale Staten waren voor bijna de helft lijstvulling: mensen uit andere provincies of kandidaten die al ergens een zetel hebben of binnenkort verwerven. In de Eerste Kamer krijgt Forum waarschijnlijk 13 zetels. Naast Henk Otten collega-fractiemedewerker Jeroen de Vries. En Annabel Nanni