Jaap Jansen | Bnr

In studentensteden loopt het aantal besmettingen onder twintigers snel op. In de wandelgangen gonsde: het kabinet komt vrijdag met nieuwe maatregelen. Dan moeten we daar toch in dit debat over kunnen spreken, zei Asscher. Even later uitte Lilian Marijnissen van de SP haar verbazing dat het debat urenlang was gegaan over Geert Wilders, de rechtbank, Akwasi en Zwarte Piet. 'We zitten midden in de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog', stipuleerde ze - terecht.Discorso de la corona De Troonrede van koning Willem-Alexander, een dag eerder, was daar wél over gegaan. Het coronavirus en de economische crisis die ons voor grote en pijnlijke problemen stellen. Wat we doen is sturen in de mist, zei de meestal zo standvastige minister van Financiën Wopke Hoekstra. En: 'Je weet niet wat je niet weet.' We moeten ons schrap zetten, wist de koning. Voor het eerst viel me de titel op van het muziekje van Jurriaan Andriessen waarmee de Troonrede altijd omgeven wordt: Il discorso de la corona. Juist omdat koers vind

Nee, het opmerkelijke is zijn gedrag als Kamerlid. Waar hij eerst nog smalend sprak van een nep-parlement waar hij zich zo ver mogelijk van distantieerde, ontwikkelt hij zich nu steeds meer tot een echte parlementaire leider. Onlangs werd zelfs een motie van hem aangenomen met 150 stemmen! Extra opmerkelijk was dat die motie was ingediend met PvdA-leider Lodewijk Asscher. Een samenwerking die we de laatste tijd vaker zien. Er zijn tijden geweest dat steun aan PVV-moties in de PvdA taboe was. Een nep-parlement, daar loop je uit weg. Wat Wilders met zijn hele fractie dan ook deed tijdens een crisisdebat in 2009. Interessant is dat Wilders er deze zomer juist in slaagde, de hoon van heel Nederland te richten op weglopende coalitie-Kamerleden die niet wilden meedoen aan een plotselinge hoofdelijke stemming. Terwijl nota bene eerder op initiatief van Wilders was afgesproken dat hoofdelijk stemmen in coronatijd alleen gebeurt als het al een dag of wat eerder is aangevraagd. Maar het gaat om het beeld en ja, grondw

Bij D66 moet Sigrid Kaag eerst nog even door een uiterst democratische, maar ook merkwaardige strijd heen met een in China residerende taxichauffeur. De VVD heeft nog niet eens een lijsttrekker. En iedereen zucht onder de last van het nieuwe normaal dat corona ons oplegt. De peilingen verkeren in een pruttelfase. Zoals meestal scoren regeringspartijen wat lager, behalve de partij die het voordeel heeft van de premierbonus. Van een kopgroep is nog geen sprake, Parijs is nog ver. Met zoveel onzekerheden is het nuttig alvast naar de inhoud te kijken. Waar willen de partijen de komende periode met Nederland naartoe?Opmerkelijke eensgezindheid Daar zie je een opmerkelijke eensgezindheid. Tijdens Rutte III hebben VVD en CDA definitief de stap gezet naar een beleid dat Nederland klimaatneutraal moet maken. Hun verkiezingsprogrammas zullen hierin duidelijk afwijken van die van 2017. En met president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank zullen ze tot het besef komen dat Nederland belang heeft bij stevige samenwerkin

Het ligt met deze uitslag voor de hand dat Omtzigt straks fractievoorzitter wordt, mocht het CDA weer het kabinet in gaan met De Jonge als eerste man. Fractievoorzitter Omtzigt zal zijn mensen aansporen een tikkie meer te worden als hijzelf: kritisch, steeds maar doorvragend - als het moet een minister of staatssecretaris het bloed onder de nagels vandaan halen. Omtzigt is een van de weinige Kamerleden waar zelfs de premier jeuk van krijgt. Eigenlijk was Omtzigt helemaal niet uit op het lijsttrekkerschap. Toen het Limburgse Kamerlid Martijn van Helvert overwoog zich, na De Jonge en Mona Keijzer, óók te melden voor de strijd, belde hij Omtzigt. Als jij je kandideert, doe ik het niet, zei Van Helvert. Op de valreep meldde Omtzigt zich toch. Luister ook |De Jonge ziet geen tweedeling in het CDA Zijn doel was eigenlijk: gewoon door kunnen gaan als scherpe controleur van de macht. In de kindertoeslagaffaire had hij zich opnieuw bewezen. Doorgaan, maar nu zonder belemmeringen. Hij was door de partijtop maar al t

Iedereen was liberaal geworden. In het Verenigd Koninkrijk volgde Tony Blair Margaret Thatcher op. Hij had veel van haar geleerd. In Nederland nam Wim Kok het over van CDAer Ruud Lubbers. Alle onder Lubbers doorgevoerde versoberingen werden met terugwerkende kracht door zijn PvdA geaccepteerd. Bijna alle traditionele sociaaldemocratische idealen, zoals nationalisatie van de productiemiddelen, collectivisering van publieke voorzieningen en planning van de economie verdwenen achter de horizon.De Gedrevene De opvolgers van Joop den Uyl vorig jaar in een boek over hem nog aangeduid als De Gedrevene waren ook heel gedreven, maar dan vooral in het saneren van de verzorgingsstaat. Grote delen van de overheid werden verzelfstandigd of geprivatiseerd. Wim Kok en de zijnen moderniseerden zó voortvarend, dat Bill Clinton die als Democraat natuurlijk niet naar Reagan kon verwijzen op een grote bijeenkomst van progressieve regeringsleiders Kok alle lof toezwaaide: Wim, you were first! Beluister ook | The Donald Show

Het verschil tussen die functies blijkt dezer dagen bij de strijd om het lijsttrekkerschap in het CDA. De twee populairste kandidaten voldoen perfect aan het profiel voor de een óf voor de ander. Vicepremier Hugo de Jonge is de bestuurder, Kamerlid Pieter Omtzigt de voorbeeldige controleur. Het bizarre is dat zij allebei uiteindelijk waarschijnlijk niet terechtkomen op de plek waar het CDA zelf volgens het daartoe maatgevende rapport-Frissen de politieke leider ziet: het fractievoorzitterschap in de Tweede Kamer. De Jonge niet omdat hij mikt op het premierschap en Omtzigt niet omdat hij niet echt een het type teamleider is van een bestuurderspartij die het CDA qua karakter nu eenmaal is. Pogingen om het te proberen als oppositiepartij tijdens Paars en tijdens Rutte II gaven die partij en haar kiezers niet bepaald een gevoel van thuiskomen. Beluister ook |Jaap Jansen | De vrouwelijke premier Het kiesstelsel zoals Van Mierlo dat voorstelde is er in Nederland nooit gekomen. Eenvoudig stemmen op de macht en

Het werd Piet de Jong, die op zijn eerste persconferentie als premier verklaarde: 'Ik kijk naar de economie als een aap naar een roestig uurwerk.' Inmiddels zijn we een halve eeuw verder en plotseling ontstaat in ons land een vrolijk optimisme over een vrouw als premier. Na Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren en Lilian Marijnissen van de SP staan daar opeens Sigrid Kaag voor D66 en Mona Keijzer die de strijd aangaat in het CDA. En anders dan vroeger zeggen Kaag en Keijzer er meteen bij dat ze voor het allerhoogste gaan.Buurlanden Zoals in Amerika nu pas echt afscheid genomen wordt van de apartheid, lijkt Nederland nu pas toe aan de volledige bevrijding van de vrouw. In de Canon van de Nederlandse geschiedenis is Marga die nooit premier werd omdat ze een vrouw was een opvallende nieuwkomer. Toch vreemd dat al onze buurlanden inmiddels een vrouw aan de top hebben of hebben gehad: Margaret Thatcher en Theresa May, Angela Merkel, Sophie Wilmès. Aan een vrouw als premier bij de buren zijn we inmiddels z

Als Hoekstra gewild had, was hij het geworden. Toen CDA-fractieleider Sybrand Buma in maart vorig jaar Hoekstra tipte als toekomstig minister-president, werd VVD-premier Mark Rutte een tikkie nerveus. Hij belde Hoekstra meteen: Er is geen vacature. Met een grijns, maar toch. Intussen schaafde Hoekstra aan zijn inhoudelijk profiel. Hij hield een Bilderberglezing (de sociale Hoekstra), een Humboldt-rede (de Europese Hoekstra), de H.J. Schoo-lezing (de nationale Hoekstra) en de Ronny Naftaniël-lezing (de morele Hoekstra). Iedereen voelde: hier is iemand zich inhoudelijk aan t laden. Hij is meer dan de oer-Hollands zuinige minister van Financiën. En in die rol kreeg hij de zegen van Nederlands belangrijkste partner Duitsland: minister Peter Altmaier (de steunpilaar van bondskanselier Angela Merkel) vertelde enthousiast over die slimme strateeg Wopke. Eigenlijk had het CDA op 6 juni de lijsttrekker al naar voren willen schuiven. Maar door corona kwam er geen partijcongres waarop je zon voldongen feit kunt regis

Meestal is tien jaar aan de top het begin van het einde. Niemand spreekt je meer tegen, de mensen om je heen zeggen al bij voorbaat ja; de kritische massa is langzaam verdwenen. Misschien is het geheim van Rutte juist het omgekeerde. Hij zegt nogal makkelijk ja tegen zijn partners. In de coalitie en als het moet ook daarbuiten.NIVEA-principe Het maakt ook niet uit wie die partners zijn. Hij regeerde met CDA, PVV, PvdA, D66, ChristenUnie. Hij dealde ook met de SGP, GroenLinks, met loslopende senatoren wie niet? Dat noemt hij comfort geven. Een van zijn voorgangers, Ruud Lubbers, zei al gauw: Zal ik even met je meedenken? Waarna hij je horendol maakte met nieuwe ideeën en alternatieven, ook als je allang akkoord was gegaan. Rutte gaat uit van het NIVEA-principe: Niet Invullen Voor Een Ander. Eerst weten waar de partner naartoe wil, dan helpen bij de route. Rutte is pragmatisch. Visie is een olifant die het zicht belemmert, zei hij ooit. De afgelopen maanden werd hij voor velen een soort Vader des Vaderlands.

Nu, 150 jaar later, zitten we allemaal in dezelfde boot, zou je zeggen. Maar racisme en discriminatie wordt door veel mensen helemaal niet ervaren als iets uit het verleden, ver hier vandaan. Toch is het iets waar we het in ons land liever niet over hebben. Antiracisme-demonstraties zijn vaak een marginale bedoening: een plukje mensen tussen het winkelend publiek in. Beluisteren | Film en Reclame | Merk-activisme in de lift Na de kniewurging van George Floyd bleek in Amerika en ook in Europese steden een enorme behoefte aan protest. Door de organisatoren van het Damprotest was ook nog wel even aan het Museumplein gedacht, maar ze vreesden onzichtbaarheid.Button In het NOS-live-verslag van Jeroen de Jager op Facebook zag ik een volle Dam. Het kon net, zo te zien hielden de meeste demonstranten zich keurig aan de anderhalve meter-regel. Kruisjes op de grond, mondkapje op. Daarna werd het te druk, de Dam raakte overvol. De organisatie, de burgemeester, politie en justitie hadden de opkomst niet goed ingeschat

Intussen blokkeerde hij met premier Mark Rutte het eerste plan van de Europese Commissie voor een nieuwe begroting voor de komende zeven jaar. Nederland heeft diepe zakken, maar zodra het over Europese samenwerking gaat, blijkt er op die zakken een zuinig ritsje te zijn aangebracht. De Europese interne markt levert Nederland negen procent extra nationaal inkomen op. Dan is je fixeren op enkele tienden van een procent meer aan investeringen een tikje kortzichtig! Er is nog zon percentage waar Nederland moeite mee heeft. Plechtig beloofden we in de NAVO dat we in 2024 twee procent van ons nationaal inkomen aan defensie zouden uitgeven. Daar halen we bij lange na niet. Lees ook |Dossier Door de Coronacrisis Hier wordt de eer van ons land een beetje gered door corona. Want als we in centen doen wat we van plan waren, is dat in procenten opeens veel meer wanneer het met de economie tijdelijk minder gaat.Ontwikkelingshulp Bij ontwikkelingssamenwerking gaat het precies andersom. Ook daar voldoet Nederland al jar

Maar zelfs feiten zijn er voor hem in soorten en maten. Scholen werden gesloten onder druk van de publieke opinie, niet omdat feitelijk was aangetoond dat dit het beste besluit was. Mondkapjes worden verplicht in het openbaar vervoer, terwijl deskundigen twijfelen over het nut. Maar, zei Rutte in een Lubberiaanse redenering: Als je niet alles weet is dat ook een feit. En dan baseer je je dus nog steeds op feiten. Beluister ook | Newsroom Den Haag | Bevrijdingsweek met een winstwaarschuwing Stap voor stap probeert Rutte de crisis te managen. Bij gebrek aan politieke strijd is Ruttes ster in deze negen weken tot grote hoogten gestegen. De waardering voor zijn VVD is volgens Ipsos van 5,2 in februari omhoog gegaan naar 6,7 eind april. De VVD is verder onzichtbaar, dus dit komt allemaal op het conto van Rutte. Hij is, zoals Wim Kok zichzelf ooit introduceerde, waarachtig de premier van alle Nederlanders geworden. Grenzen dicht De radicale nationalistische oppositie heeft moeite met het vinden van een koers. Pl

De Toekomstvisie van Krol en Van Kooten moet nog concreet worden ingevuld. Dat gaan ze doen, staat onderaan hun website, door de oude programmas van 50plus en de Partij voor de Dieren in elkaar te schuiven en vervolgens nieuwe standpunten te bepalen via internet, met een doorlopend congres, een digitale fractiekamer. Dat laatste herinnert me aan Rita Verdonk. Die stapte uit de VVD en schoot omhoog in de peilingen met precies die belofte dat ze voortaan via internet haar kiezers zou laten beslissen. Heel modern allemaal. Via het ouderwetse stembiljet kreeg Rita uiteindelijk nul zetels.AOW-bevriezing Ik moest ook denken aan het Algemeen Ouderenverbond. Die partij kwam in 1994 met zes zetels de kamer in, samen met trouwens nog een ouderenpartij, nadat het CDA had gepleit voor bevriezing van de AOW. Een concreet strijdpunt, beloond door de kiezers. Maar de senioren leverden niet. Binnen de kortste keren waren er vijf ouderenfracties. En bij de verkiezingen van 98 verdwenen ze allemaal weer. Lees ook |Livebl

Het was een prachtige quote. Toen in de Tweede Wereldoorlog werd voorgesteld te bezuinigen op cultuur, zou Churchill gezegd hebben: Then what are we fighting for? Er zijn hele lijsten van citaten die valselijk aan de grote Winston worden toegeschreven. Wetenschappers hebben ook deze niet kunnen terugvinden in de 15 miljoen woorden die van hem gepubliceerd zijn. Joe Biden Asscher had de quote natuurlijk gewoon voor eigen rekening kunnen nemen, maar dan was er vast iemand geweest die zich vaag iets herinnerde over Churchill, ook al had die het nooit gezegd. En Asscher wist waarschijnlijk dat Joe Biden in 1987, toen die zich óók al kandideerde voor het Amerikaanse presidentschap, prachtige woorden had gesproken over zijn nederige afkomst, waarvan later bleek dat ze gejat waren uit een speech van de Britse Labourleider Neil Kinnock. Beluister ook |Verraders Ik vond het wel mooi dat Asscher meteen met die disclaimer kwam. Dat zie ik nepnieuwsverspreiders als Thierry Baudet nog niet doen. De leider van Forum voo

Nu de economie op zn gat ligt vragen bedrijven om steun en tegelijkertijd zwelt de kritiek aan op het functioneren van met name grote, internationaal opererende bedrijven. De vraag om steun is redelijk, maar de kritiek ook. Lees ook |Liveblog Coronacrisis Over de luchtvaartwereld en de wijze waarop overheden helpen de werkelijke prijs van een vliegticket fors te reduceren valt heel wat te zeggen. Over een bedrijf als Booking.com dat enorm profiteert van Nederland maar er weinig voor teruggeeft eveneens. Die discussie moet nu echt eens gevoerd gaan worden. Maar eerst de werknemers helpen. Anders is het bij bedrijfsspecifieke steun. Als bedrijven op omvallen staan en de overheid gevraagd wordt de boel te redden, kunnen wel degelijk normen gesteld worden. Bijvoorbeeld over duurzaamheid, netjes belasting betalen en topbeloningen. Er is een klimaatwet, het kabinet streeft naar een circulaire economie en kringlooplandbouw die doelen kunnen dan versneld een extra stimulans krijgen. Overheidsaandelen Ook kun

De volgende ochtend brak paniek uit, want Hiddema zei tegen de fractievoorlichter die hem ophaalde om naar Den Haag te rijden dat hij nog diezelfde dag de partij zou verlaten. Die voorlichter, Jeroen de Vries, belde meteen iedereen bij elkaar. Spoedoverleg op de fractie! Het bleek een practical joke. Een misplaatst grapje, gaf Hiddema toe. Hij zou zoiets nooit doen, zei hij: Al zou ik er duizend redenen voor hebben. Beluister ook |Fractievoorzittersdemocratie Nog geen twee jaar later stapten Otten en De Vries inmiddels beiden senator - zelf uit de partij. Scheuring ook in het Europees Parlement, in Statenfracties en vorige week een breuk in de enige raadsfractie die ze hebben, in Amsterdam.Beeldscherm Het zijn vaste patronen in elke nieuwe populistische partij. Rondom Pim Fortuyn en de LPF ging het net zo. In de PVV van Geert Wilders ook. En terwijl fracties in deze tijd van corona voornamelijk nog via het beeldscherm vergaderen, lijkt het onderlinge gedoe bij de populisten alleen maar toe te nemen. Ik zo

Toen het land in intelligente lockdown ging, kon ik me hier wel wat bij voorstellen. Als mensen bij mooi weer massaal naar het strand gaan, is zon voorbeeldfunctie van belang. Nu bijna iedereen zich aan de regels houdt, begint het vreemd te voelen dat de Kamer bijna nergens meer over vergadert. Luister ook |Zij aan zij We zien alleen nog de wekelijkse plenaire coronavergadering van premier Mark Rutte en minister Hugo de Jonge met de fractievoorzitters en soms zoals deze week een commissievergadering met Wopke Hoekstra. Dat gaat best goed. In de plenaire zaal zit naast de fractievoorzitter hoogstens één ander lid per partij. Bij stemmingen wordt gewoon geteld welke fractie voor is en welke tegen. In een commissie zit elke deelnemer keurig een eind van de ander af, meer dan anderhalve meter zelfs. Lees ook |Liveblog CoronacrisisOnbesproken Intussen gaat het wringen dat allerlei zaken onbesproken blijven. Het kabinet heeft een lijst met 84 spoedeisende wetsvoorstellen naar de Kamer gestuurd. Er is veel kr

Nederland kop van Jut De Europese media puilen uit van verwijten aan Nederland. Weerzinwekkend, kinderlijk en gevoelloos noemde de Portugese premier de harde afstandelijkheid van Wopke Hoekstra, die geen coronabonds wil en het bestaande noodfonds pas onder harde voorwaarden wil activeren. We varen op een ijsschots af en Nederland zeurt over eerste- en tweedeklaskaartjes, zei een Spaanse minister. Go fuck yourself, klonk het dan ook toen Carola Schouten om hulp vroeg voor de getroffen bloemensector. In de eurocrisis zag je Griekse protestborden met Angela Merkel afgebeeld als Hitler. Nu zijn Rutte en Hoekstra Kop van Jut. Het verschil met toen is dat nu ook intern alle wrevel meteen op tafel wordt gelegd. Misschien moeten we eerst hier doorheen, voordat iedereen weer bij zinnen komt, verzucht een diplomaat aan de telefoon.Meerjarenbegroting Het begon al bij de Eurotop over de meerjarenbegroting, waar Rutte doodgemoedereerd met een zeer interessant boek over Chopin liep te zwaaien. Had-ie alle tijd voor, wan

VVD-leider Mark Rutte kwam met de plechtige belofte dat er geen geld meer naar de Grieken zou gaan. Dat geld kwam er uiteindelijk toch en de euro krabbelde weer op. Europese-Bankpresident Mario Draghi had precies de juiste toon te pakken met de belofte dat hij alles zou doen, whatever it takes, om de munt te redden. Nu we in een gezondheidscrisis zitten met acute economische en financiële gevolgen, blijkt het opgetuigde reddingstelsel voldoende vertrouwen te geven om te voorkomen dat het systeem totaal ineenstort. De reële economie staat er nog steeds goed voor, zeggen economen. Als we nu zorgen dat er voldoende overbruggingsgeld is, kan die straks snel weer opkrabbelen. Lees ook | Liveblog CoronavirusOnvoldoende geleerd Toch heeft Europa de les van de vorige crisis nog onvoldoende geleerd. Als konijnen kijkend in de koplampen, springen de regeringsleiders alle kanten op. Veel Europese Unie-landen doen wat ze plechtig beloofd hadden nooit meer te zullen doen: ze sluiten zonder overleg hun grenzen. De leu

Eerst was voor Trump het coronavirus een verzinsel, misbruikt door de Democraten. Eind januari was het geen hoax meer, maar aldus Trump We hebben het volledig onder controle. En een maand later was Trump blij dat het ondanks dat virus met de beurzen zo enorm goed ging. En oh ja: over een paar dagen is dat virus helemaal weg. Begin maart adviseerde de president: Ga gewoon naar je werk, dat helpt bij het genezingsproces. Een dag later, op Twitter: Dat heb ik NOOIT gezegd. Met nooit in kapitalen. Lees ook | Liveblog Coronavirus Afgelopen vrijdag proclameerde Trump de nationale noodsituatie. Tijdens en na die speech kwamen overheidsfunctionarissen al met feitelijke correcties op de details in zijn verhaal. Zelfs zon heldere boodschap zuiver brengen lukt hem niet zonder autocue. Kortgeleden dachten veel Amerika-watchers dat Trump zijn tweede termijn zonder veel moeite kon halen. Inmiddels kantelt het beeld. Joe Biden komt steeds sterker naar voren uit de Democratische voorverkiezingen, de Democraten hebben