Bernard Hammelburg | Bnr

Donald Trump maakte van de week zélf bekend dat de FBI een inval had gedaan in Mar-a-Lago, zijn huis in Florida, en daar zijn kluis had opgebroken en zijn inboedel had uitgekamd. Publicitair een gok, maar daar houdt hij wel van. Zijn verdedigingslijn: dit beleg, deze bezetting door de FBI, was totaal onnodig, want ik werk gewoon mee.  Het ging om documenten die hij aan het einde van zijn termijn mee naar huis had genomen. Dat is onrechtmatig, want elk document uit het Witte Huis behoort volgens de wet aan het volk, en wordt – meestal onder embargo – opgeslagen in het Nationaal Archief. Zonder enige twijfel zoekt de FBI onder meer naar bewijs dat Trump de wet heeft overtreden met zijn campagne om de verkiezingen van 2020 ongeldig te verklaren, en mogelijk ook naar zijn rol bij de bestorming van het Capitool. Dat onderzoekt de 6 januari commissie van het Huis van Afgevaardigden ook, maar die heeft geen opsporingsbevoegdheid – de FBI wél.  Een onderzoek door justitie wil niet zeggen dat Trump een misdrijf heeft

Door een voor normale mensen nauwelijks te volgen ruzie tussen Kosovo en Servië over nummerborden ligt onze aandacht wat minder in Oekraïne en wat meer in de Balkan. En dat is de hoogste tijd, want de kans dat daar opnieuw oorlog uitbreekt is aanzienlijk. De haat tussen echte en etnische Serviërs, Kroaten, Bosnische moslims, Albaniërs en Slovenen is sinds de oorlog tussen Kroatië, Servië en Slovenië, daarna in Bosnië-Herzegovina en in Kosovo, schijnbaar iets gesmoord, maar allerminst verdwenen.  Onder druk van Amerika en de EU is de dreigende nummerbordenoorlog met een maand uitgesteld. Servische auto’s zouden alleen nog Kosovo binnen mogen met een Kosovaars nummer. Op zo’n kenteken staan de letters RKS, voor Republiek Kosovo. Dat is voor Serviërs onaanvaardbaar. Er zijn ook kentekens met de letters KS, voor Kosovo, en dat mag wel. Achtergrond: Servië beschouwt Kosovo nog altijd als provincie, en niet als onafhankelijk land, en beschermt daarom de Servische minderheid in Kosovo.  Zo dreigt in Bosnië-Herzegovi

Dus die sancties zijn bedoeld om Vladimir Poetin op de knieën te krijgen? Papegaaiende Europese politici praten elkaar na, en beweren dat het nu menens is, en dat het Kremlin onder het nieuwe, zevende sanctiepakket gaat piepen en kraken. Daar zijn nauwelijks tekenen van. Integendeel: als er iets piept en kraakt is het Europa. Wie treft nou precies wie met sancties? Beter gezegd: met draaideursancties?   Persbureau AP geeft een aardig overzicht van de paniekerige situatie in Europa. Voedselbanken in Italië kunnen de drukte niet aan, de Duitse overheid zet airconditioners lager en herstart kolenmijnen, melkfabrieken vrezen dat ze niet meer kunnen pasteuriseren, de euro is gekelderd, de inflatie is moordend. En natuurlijk het hoepeltje waardoor Poetin de Duitsers laat springen. Houdt hij de pijpleiding Nord Stream 1 dicht? Of gaat die na een extra vertraging toch weer open? Of een beetje open?  De Europese Unie probeert aan te pappen met Azerbeidzjan, Kazakhstan en Turkmenistan – voormalige Sovjetstaten die we

Dat de verontwaardiging over Rusland de gekste vormen aanneemt, is geen nieuws. In concertzalen zijn Rachmaninov, Stravinsky en Tsjaikovski in de ban gedaan, Russen die in het buitenland wonen worden met de nek aangekeken, en nu ligt ook Kate Middleton, de toekomstige Britse koningin, in de Britse pers onder vuur.  Wat heeft Kate dan misdreven? Nou, ze heeft als lid van de Firma – zoals de Britten het koninklijk huis noemen – de euvele moed gehad de winnares van Wimbledon de Venus Rosewater Bokaal uit te reiken, de beroemde kampioenstrofee. Aan Elena Rybakina, een Russin – foei. Oliver Brown, chef-sport bij de Telegraph, pakte eens stevig uit. ‘Hoongelach was hoorbaar in de gangen op Wimbledon. De foto van Kate en Elena deed iedereen op de Russische ambassade glunderen boven zijn glas wodka.’  Alleen: Rybakina is al sinds 2018 staatsburger van Kazakhstan, het land waarvoor ze uitkomt, al heeft ze nog wel een flat in Moskou. En laat Kazakhstan nou toevallig een van de voormalige Sovjetstaten zijn die zich kr

Reizen met het vliegtuig is binnen enkele maanden veranderd in één kolossale belediging van de passagier. En nee, dit gaat niet alleen over Schiphol, de chaos heeft zich over de westerse wereld verspreid als een pandemie. En dat terwijl de reis- en verblijfkosten tot zeker half augustus buiten alle proporties zijn. In deze context krijgt de uitdrukking ‘the sky is the limit’ een heel bijzondere betekenis.  Dat is niet uit de lucht gegrepen: ondanks de spectaculaire prijzen barsten populaire toeristenbestemmingen zowat uit hun voegen. Amerika, Thailand, Italië, Frankrijk, Mexico en Israël worden overstroomd. Voor het Pantheon in Rome staan rijen die doen denken aan de incheckbalies op vliegvelden. Maar de luchtvaart slaat alles.  Sprekend voorbeeld waarmee Bloomberg kwam. Een Duitse passagier was voor een zakenreis op 29 juni geboekt op een vlucht van Montreal, via Frankfurt naar München. Dat laatste stukje werd geannuleerd. United Airlines boekte hem om via Washington en Brussel. Vervolgens werd de vlucht v

Hoe moeten we omgaan met Rusland als de oorlog eenmaal voorbij is? Het is een puzzel waarover de G7 zich afgelopen dagen boog, en nu de NAVO op haar topconferentie in Madrid. Want Rusland wordt niet opgeheven, en de kans dat Poetin het veld ruimt is gering. NAVO-baas Jens Stoltenberg zegt: de relatie is voorgoed verpest, wat stoer klinkt, maar niet erg realistisch is.  Niet realistisch, alleen al als we even buiten onze cocon kijken, dus buiten Amerika, Canada en de EU. Om te beginnen Poetin zelf. President Joko Widodo van Indonesië heeft hem uitgenodigd voor de G20-bijeenkomst in november, op Bali, en volgens een woordvoerder heeft Poetin de uitnodiging aanvaard. Widodo heeft trouwens ook de Oekraïense president Zelensky uitgenodigd, hoewel dat land geen lid is van de G20. In dit alles zit belangrijke symboliek. Net als veel andere Aziatische landen, kiest Indonesië geen partij. Wat voor de westerse leiders misschien een probleem wordt. De Duitse bondskanselier Scholtz twijfelt of hij onder deze omstandighe

Met democratieën kan het wel eens vreemd lopen. Frankrijk staat op zijn achterste benen omdat de partij van president Macron bij de parlementsverkiezingen geen absolute meerderheid heeft behaald. ‘Frankrijk is onbestuurbaar,’ luidden vele koppen. ‘Macron wordt vijf jaar een lame duck,’ schreven anderen. Gevolgd door speculatie over nieuwe verkiezingen.  Op een korte periode onder Mitterand na, heeft de partij van de Franse president de afgelopen 65 jaar een meerderheid in de assemblee gehad. En dus vinden de Fransen dat normaal, en met hen de democratische wereld. Het lijkt wel alsof de Franse kiezer van zelfverklaarde democraten een standje krijgt omdat die nu afwijkt en het heeft gewaagd ook voor de linkse en rechtse oppositie te stemmen. Hoe durven ze.  Het is een mechanisme dat de democratische wereld in de greep heeft gekregen: prachtig dat er verkiezingen worden gehouden, maar dan verwachten we wel dat de uitslag binnen de liberaal-democratische kaders vallen. Amerikanen die op Trump hebben gestemd, e

Dmitri Peskov, woordvoerder van Vladimir Poetin, is een echte Slavische brombeer, die de ene cynische opmerking op het andere sarcastische commentaar stapelt, maar hij is wel een oude rot in het vak. ‘In de moderne wereld is het onmogelijk om een land te isoleren, vooral als het zo groot is als Rusland,’ zei hij, als commentaar op de totaal mislukte ‘Top van de Amerika’s,’ in Los Angeles.  Die topconferentie, die af en toe wordt gehouden, brengt de Noord- en Zuid-Amerikaanse landen bijeen, en dit keer was Joe Biden de gastheer. Hij begon met eendiplomatieke faux-pas door de presidenten van Venezuela, Nicaragua en Cuba niet uit te nodigen. Met als gevolg dat de leiders van Mexico, El Salvador, Guatemala en Honduras uit protest wegbleven. Zo werd, schreef Politico, de ‘Top van de Amerika’s’ een ‘Top van sommige Amerika’s'. Het had allemaal te maken met Rusland. De landen die Biden niet uitnodigde  hebben uitstekende banden met Rusland. Maar dat geldt voor veel andere Latijns-Amerikaanse landen ook. Met de Bra

Natuurlijk heeft Boris Johnson de vertrouwensstem in het Lagerhuis overleefd. Niet dat de meerderheid van de Britten niet denkt dat hij de hele wereld bij elkaar liegt, het ging erom wat zijn eigen Conservatieve partij uiteindelijk slimmer vond: Boris dumpen en een vervanger aanwijzen, of erop gokken dat hij als onkwetsbare teflon-clown de naar macht snakkende Labour oppositie uit de regeringsbankjes kan houden. Ze kozen voor het laatste. Partygate? Ach, ’t is alweer zo lang geleden. Deukje opgelopen? Nou, wel een flinke.  Teflon-eigenschappen hebben meer politici. Bill Clinton was er zo een, Angela Merkel ook, en je hoort vaak zeggen dat het ook voor Mark Rutte geldt. Er is een groot verschil: Nederlandse moties van wantrouwen komen steevast van de oppositie, en zijn daarmee al op de voorhand kansloos. Sterker nog: in Nederland valt nooit een kabinet als een motie van wantrouwen niet van een regeringspartij komt. Dat is het spannende van het Lagerhuis: daar kwam de aanvraag voor een motie van goedkeuring, w

Wij zijn erg van de Barbertjes die moeten hangen, en dus is het heel makkelijk om Schipholdirecteur Dick Benschop de schuld te geven van de onmetelijke chaos op de nationale luchthaven. Laten we hem dan meteen aan de paal nagelen voor de vrijwel identieke chaos die je momenteel op zo ongeveer elk vliegveld in de wereld ziet. Want waar je ook komt is er te weinig personeel voor het inchecken, de handbagagecheck, de paspoortcontrole en de bagageafhandeling. Of er is geen cabinepersoneel.  Het was natuurlijk oliedom van Benschop  om op het hoogst van de crisis naar Washington en Genève te gaan, toen met vakantie naar Portugal en daarna te gaan schuitjevaren met een kleinkind. Hij had met een megafoon in de vertrekhal moeten staan en de rijen reizigers, vaak totaal overstuur, persoonlijk moeten toespreken. Had dat geholpen? Nee, dat niet, maar empathie doet soms wonderen.  Nu de mondiale werkelijkheid, aan de hand van een paar willekeurige voorbeelden. Op de Amerikaanse luchthavens, waar de wachtrijen onmetelij

In sommige westerse bolletjes zit het idee dat China inspiratie put uit de Russische inval in Oekraïne om dan maar snel Taiwan in te nemen. Joe Biden heeft zo’n westers bolletje. Tijdens een bezoek aan Japan zei hij dat Amerika Taiwan bij een Chinese invasie militair zou steunen. Die koppeling – Oekraïne en Taiwan – slaat nergens op, evenmin als die militaire toezegging.  Al eerder zegde Biden Taiwan militaire steun toe bij een inval, en nu, net als toen, schoten zijn adviseurs als door adders gebeten overeind om uit te leggen dat in het Amerikaanse beleid niets is veranderd. Dat Biden de neiging heeft om uit de heup te schieten is bekend, maar zou hij bij vergissing over Taiwan twee keer dezelfde fout maken?  Eerst even die vergelijking met Oekraïne. Dat is een door de hele wereld erkend soeverein land, waarvan Poetin bij nader inzien vindt dat het nooit onafhankelijk had mogen worden, en het dus alsnog, gedeeltelijk of geheel, met meedogenloos geweld tracht in te lijven. Taiwan, daarentegen, is geen onafh

Wat Vladimir Poetin óók gestolen heeft, is onze nostalgie en onze hoop. Vanaf het hoogst van de Koude Oorlog tot 24 februari 2022 waren er in een zee van spanning altijd dukdalven waaraan je je kon vastklampen. Guus Hiddink en Dick Advocaat als Russisch bondscoach, de viering van twee eeuwen goede betrekkingen, McDonalds dat zijn eerste filiaal opende in Moskou.  Vlak na de opening van McDonalds op het Poesjkinplein, eind 1990, zag ik hoop in de metersdikke, ellenlange rijen dolgelukkige Russen, die in de ijskou op een Amerikaanse hamburger wachtten. Het Bolsjoj Ballet danste het Zwanenmeer in Carré. De betoverend mooie Hermitage in St. Petersburg, met onder andere zijn 1500 Oude Meesters, waaronder 63 Rembrandts, kreeg een dependance in Amsterdam, met elk halfjaar een ander deel van de collectie. Van Bolsjoj hebben we nu één overgelopen prima ballerina, de Hermitage Amsterdam heeft de navelstreng met St. Petersburg doorgesneden. De trots over twee eeuwen goede betrekkingen, in 2013, met de hinderlijk homofo

Wat het meeste opviel in de bevrijdingsdag-toespraak van Vladimir Poetin was dat er niets in opviel. Geen aankondiging van een mobilisatie, of van een overwinning in de Donbas, of Marioepol. Eigenlijk alleen maar het verhaal dat de Sovjets de nazi’s hebben verslagen, en dat de NAVO-landen de nazi’s van nu zijn. Wat vooral ontbrak was perspectief: geen woord over het einde van wat hij de ‘speciale militaire operatie’ noemt.  Dat moet het Russische volk aan het denken hebben gezet. Want de conclusie kan alleen maar zijn dat deze oorlog nog heel lang gaat duren. Wat naar alle waarschijnlijkheid ook zo is. Wij in het Westen vertellen elkaar, bijna glunderend, dat Poetin de ene blunder op de andere stapelt, dat zijn soldaten niet kunnen schieten, dat de Oekraïners met Amerikaanse inlichtingen Russische generaals opsporen en liquideren. Poetins narratief is dat de westerse nazi’s met hun sabotage uiteindelijk aan het kortste eind trekken.  Voor westerse analisten wordt het beeld duidelijker, letterlijk en figuurl

Als Rusland geen permanent lid was van de VN-Veiligheidsraad, en dus geen vetorecht had, zou de invasie van Oekraïne luidkeels zijn veroordeeld, misschien gevolgd door optreden onder VN-vlag, en een VN-boycot, wat veel verder gaat dan Amerikaanse en Europese sancties. Waarom ontneemt de ruime meerderheid van de 193 VN-leden die het Russische optreden afkeuren Rusland dan dat vetorecht niet?  Het antwoord is heel simpel. Daar gaat de Veiligheidsraad zelf over, dus Rusland zal elke verandering blokkeren. De Algemene Vergadering, die geen bindende besluiten kan nemen, aanvaardde een Liechtensteinse resolutie om veto’s te voorzien van een toelichting. Gaat ook niets veranderen. Toch is er een kans geweest. Toen de Sovjetunie in 1991 ophield te bestaan, meldde president Jeltsin dat Rusland de plaats van de Sovjetunie en de zetel in de Veiligheidsraad overnam. Geen enkele lidstaat maakte bezwaar. Sterker nog: in het handvest van de Veiligheidsraad staat nog steeds USSR – niet Russische Federatie. Er bestaat dus ge

In al haar wijsheid heeft de Europese Unie al vroeg in de Oekraïense oorlog besloten de toegang tot Russische nieuwssites te blokkeren. RT, de Engelstalige schijn-kloon van CNN, en de persbureaus Sputnik en Tass zijn, in samenwerking met tech-reus Google en YouTube, niet meer bereikbaar, want onze burgers mogen niet worden blootgesteld aan rabiate Russische propaganda. Nederlandse complotkranten wordt geen strobreed in de weg gelegd. Huis aan huisblad De Andere Krant verspreidt volgens NRC Russische propaganda. Tijdschrift Gezond Verstand beweert dat 9/11 door Amerikanen is veroorzaakt en dat de opwarming van de aarde een mythe is. Apekool, maar in een democratie mag het gelukkig. Nederlandse leugens mogen, Russische mogen niet. Sana, het Syrische agentschap, is gewoon toegankelijk, evenals het Chinese staatspersbureau Xinhua. Beide zijn leugenfabrieken van dubieuze regimes, maar we mogen ze gewoon lezen.  Het afsluiten van Russische staats-nieuwssites had als argument dat Poetin dan door de beschaafde were

We blijven het proberen: kijken in het hoofd van Poetin. Maar na ruim anderhalve maand oorlog is het misschien beter die pogingen te staken, simpelweg omdat alles waarmee de westerse wereld om zijn aandacht schreeuwt, geen enkele indruk op hem maakt. Sancties niet, politieke en financiële isolatie niet, diplomatieke initiatieven niet. Hoe groter zijn isolement, hoe verbetener hij wordt in zijn streven Oekraïne te vermorzelen.  Wij hebben allerhande theorieën. Bijvoorbeeld dat de sancties tot een revolte zullen leiden, terwijl ruim tachtig procent van de Russische bevolking hem steunt. Of dat de tegenslag tot nu toe aantoont dat de Russische krijgsmacht uit paniekerige prutsers bestaat, terwijl de soldaten zonder scrupules massamoord plegen en steden en dorpen in een maanlandschap veranderen. Of dat tritsen politici die Kiev bezoeken Poetin intimideren. Of dat hij echt luistert naar de Oostenrijkse kanselier Nehammer, die hem opzocht.  Minister van Buitenlandse Zaken Lavrov gaf een aardig inkijkje in de denk

Hier zijn een paar beelden: een dood jongetje op het strand, een bloot, vluchtend meisje, vernederde en gemartelde naakte soldaten, een man in een wit overhemd vóór oprukkende tanks, bergen opgestapelde schedels, een onthoofde journalist. Iedereen kent ze, als symbool van gruwelijke conflicten. Ook de nieuwste: een straat, bezaaid met lijken.  Een foto zegt meer dan duizend woorden, zeggen ze. Maar hebben foto’s, ook al zijn ze nog zo iconisch, invloed op een conflict? Dat dode jongetje werd het symbool voor de Syrische vluchtelingencrisis, en die is er nog steeds – kijk maar op de Griekse eilanden. Dat blote meisje was in Vietnam, in 1972, in een oorlog die nog drie jaar zou duren. De vernedering van die blote mannen was in de Abu Ghraib gevangenis in Irak, en had geen enkele invloed op de oorlog, die daarna nog 14 jaar zou duren. Tank man, met zijn witte overhemd, op Tienmannen, kon de meedogenloze jacht op de Chinese democratiseringsbeweging niet voorkomen, die stapels schedels in Cambodjahadden geen invl

Westerlingen hebben astronauten, Rusland heeft kosmonauten. Betekent precies hetzelfde. Het Westen heeft miljardairs, Rusland heeft oligarchen. Betekent iets totaal anders. Oligarchen zijn verstrengeld met de macht, dus met Poetins Kremlin. Wat de vraag oproept of sancties tegen oligarchen doeltreffend zijn. Ik betwijfel het.  Oligarchieën, wat in het Grieks zoiets betekent als een kleine groep heersers, zijn van alle tijden. Nederlandse steden waren in de 17de Eeuw oligarchieën, dus bestuurd door kleine groepen rijke mensen. In Rusland is het een gilde van puissant rijke mannen, die volgens de Atlantische Raad gezamenlijk zo’n duizend miljard dollar hebben verborgen in het buitenland. Een kwart daarvan valt onder de controle van Poetin. De Pandora Papers lieten zien hoe magistraal het vermogen van Poetin zelf is, en hoe de oligarchen zijn geld rond de wereld pompen.  Met sancties proberen Amerika en Europa de oligarchen te isoleren en de hand te leggen op hun vermogens. Dat klinkt stoer, maar deze mensen z

Bij alle voorspellingen over de Oekraïense oorlog ontbrak er één: niemand, inclusief Poetin, had kunnen vermoeden dat er na een maand nog geen winnaar was. Hoe hard Poetin ook probeert de tegenstander te verpulveren, het Oekraïense verzet is niet gebroken. Zo langzamerhand wordt een oude wijsheid bewaarheid: als de sterkste niet wint, heeft hij verloren. En als de underdog niet verliest, heeft hij gewonnen. Hoe lang deze oorlog gaat duren valt niet te voorspellen. Maar dat Poetin er niet in slaagt Zelenski te verslaan, wordt waarschijnlijker. Volgens de Israëlische premier Bennett, die probeert te bemiddelen, heeft Poetin de eis dat Zelenski het veld ruimt, inmiddels laten varen. Daarmee fladdert het frame over de neonazistische kliek die Oekraïne regeert, als een lekke ballon het raam uit. Het zou naïef zijn te veronderstellen dat Poetin zich bij zijn verlies neerlegt. New York Times commentator Thomas Friedman veronderstelt dat de vlucht van miljoenen burgers naar Europa – het grootste aantal sinds de Twe

Wat hartverwarmend om te zien hoezeer de EU haar best doet om Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Gemeentes, particulieren, regeringen – iedereen heeft de deuren wagenwijd opengezet. Het is één groot Europees ‘Wir schaffen Dass,’ de Oekraïners zijn knuffelvluchtelingen. Ook in Polen. Ook in Hongarije. En vanzelfsprekend in Duitsland en Nederland.  De New York Times beschrijft het lot van twee vluchtelingen, ongeveer even oud, die op dezelfde dag aan de Poolse grens aankwamen. De 21-jarige Katja, uit de buurt van Odessa, kreeg onderdak van een man die ze een heilige noemt, met elke dag vers brood en een goed gevulde koelkast. De andere vluchteling is Abagir, student geneeskunde. Bij de grens werd hij in elkaar geslagen, zowel lichaam als gezicht, en uitgescholden door politie en grenswachters die dat met overgave en genoegen deden. Want Abagir, 22 jaar, komt uit Darfoer, de hel van Soedan. Bijna drie jaar is hij onderweg geweest, en uiteindelijk in het Wit-Russische fuik gelopen. Belarus probeert vluchtel