Bernard Hammelburg | Bnr

Rusland is een supermacht, dachten we. Na bijna elf maanden oorlog is van dat fabeltje weinig over, of althans: een veel kleiner land kan, met veel wilskracht en westerse hulp, die supermacht tegenhouden. Hoe lang weet niemand, maar als het Afghanistan na negen jaar is gelukt van de supermacht te winnen, maakt Oekraïne op zijn minst ook een kans. Tot nog toe zijn de Russen, in elk geval militair, een stelletje oenen, die hun falen vergelden met verbijsterende wreedheden.  Nu is het oppassen geblazen, want, zoals Vladimir Poetin zegt, Rusland is een groot land en we hebben geduld. Wie weet wat hij nog in petto heeft, en waar staat dat de westerse financiële en materiële steun overeind blijft? De vraag is niettemin waarom de Russen blunderen.  Een deel van het antwoord hebben we: de krijgsmacht is een zootje, met officieren die niets van strategie begrijpen en soldaten die ongemotiveerd en ongetraind naar het front worden gestuurd. De generaals hebben geen flauwe notie van wat aanvoerroutes betekenen, dus hoe j

‘Dramatisch.’ Zo omschrijven ziekenhuizen in Duitsland, en in iets mindere mate in België en Nederland, de situatie op hun intensive care. Bomvol, en het aantal patiënten blijft zich opstapelen. Klinkt als Ground Hog Day? Daar gaan we weer…  Alleen: dit gaat niet over corona, en ook niet over alle IC-bedden, maar over het RS-virus. Dat bestaat al sinds mensenheugenis, en leidt meestal tot een stevige verkoudheid. Maar voor senioren kan het fataal zijn, en ook voor kleine kinderen. En daar wringt de schoen, want we zitten in een heuse RSV-epidemie, en er is niet voldoende IC-capaciteit voor baby’s, peuters en kleuters. Voor bejaarde, ernstig zieke coronapatiënten werd op het hoogst van de pandemie triage gepleegd, wat zoveel betekent dat een medische poortwachter uitmaakte wie de IC in mocht en wie niet. Bejaarde, ernstige zieke coronapatiënten werden, zogezegd, weggegooid. Geen systeem is wreed genoeg om datzelfde te doen met kleine kinderen.  Het RS-virus is geen kleine jongen. Alleen al in Amerika sterven e

Wat zich precies afspeelt tijdens een oorlog is de belangrijkste vraag en het lastigst te beantwoorden. Wat de strijdende partijen zelf melden is vrijwel altijd onjuist, onvolledig en onbetrouwbaar. Communicatie is immers een onderdeel van strategie, en dus een wapen. Bruikbare informatie krijg je alleen van primaire bronnen, dus van mensen die de oorlog meemaken, zoals verslaggevers, en van beelden, bijvoorbeeld van satellieten of sociale media. Maar ook die moet je zien te checken.  Je kunt ook varen op het kompas van media die hebben bewezen betrouwbare eigen bronnen te hebben. Alle serieuze media houden Oekraïneblogs bij, die doorgaans zijn gebaseerd op wat persbureaus en andere bronnen melden. De New York Times kwam deze week met waarschijnlijk het grondigste onderzoek sinds het uitbreken van de oorlog, met als thema het functioneren van de Russische krijgsmacht. Van onze militaire deskundigen wisten we al dat de Russen er een potje van hebben genaakt, maar hoe kolossaal de miskleun is was niet bekend. D

Long story short, zei de man naast me in de trein, het Nederlands sterft bij ons op de zaak uit. As we speak, en trouwens overall in de corporate world. De directeur is chief executive officer. Daaronder zit het management team, en nog een trapje lager zit de B to B manager, dat is nu even niemand, maar we hebben wel een prospect. Die stond bovenaan op de longlist, en bleef als enige over op de shortlist. Dat is volgens human resources in de huidige arbeidsmarkt nog een hele challenge. To put it mildly. Hoewel ze altijd de chef retail kunnen inschakelen, want die is echt allround.  Die prospect was uitgenodigd voor een gesprek, maar HR zat nog in een meeting, en de controller, die meepraat over het salaris, zat in een call. Dat had te maken met een tender waaraan de company meedeed, als in een beauty contest. Dat gaf de prospect wel een opportunity om zijn key message nog even goed in te studeren. En mocht hij worden afgewezen – tja, you win some, you lose some. That’s life.  Hij heeft wel een mooi resume, me

Na de Eerste Wereldoorlog bloeide het pacifisme op. Geen oorlog meer, en vooral ook geen wapens, was het devies. In Nederland en België speldden pacifisten het internationale symbool voor dienstweigeraars en gewetensbezwaarden op hun revers: een gebroken geweertje. Niet erg snugger, want het was in de opmaat naar de Tweede Wereldoorlog, waarop Nederland nauwelijks was voorbereid.  In de euforie over het einde van de Koude Oorlog, na 1989, gebeurde er iets vergelijkbaars: het vredesdividend. Aangezien we geen vijand meer hadden, en ons hooguit moesten kunnen verweren bij een inval door België, werd drastisch bezuinigd op de krijgsmacht, en dus op wapens. In het spoor daarvan rukte maatschappelijke druk op de financiële wereld op om het beleggingsbeleid te toetsen aan duurzaamheidsregels. Pensioenfondsen deden hun beleggingen in wapens van de hand, zij het met een wonderlijke voetnoot: het ging vooral om ‘controversiële’ wapens. Dus geen aandelen in fabrieken die atoomwapens, landmijnen of clusterbommen maken.

In een land dat in zijn 3500-jarige geschiedenis nog nooit één dag vrijheid heeft gekend, is het extra dapper om te doen wat in een democratie een grondrecht is: demonstreren. Petje af, dus, voor de Chinezen die de moed hebben om versoepeling van de absurde coronaregels te eisen. In zo’n 15 steden zijn inmiddels enkele tienduizenden mensen de straat op gegaan, met een onvermijdelijk gevolg: hard politieoptreden en het blokkeren van verzamelpunten.  Om de demonstraties voor te stellen als bedreigend voor de regering, of zelfs een mogelijke opstap naar de val van Xi Jinping, is wensdenken. Van een opstand, zoals in het verleden, is geen sprake. Er zijn wel wat demonstranten die anti-Xi teksten scanderen, maar de meeste mensen zijn vooral woedend omdat ze nu al drie jaar van de ene totale lockdown in de andere gaan. Aanleiding was de brand in een flatgebouw, waarbij tien mensen omkwamen omdat ze als ratten in een coronaval zaten.  Anders was het in 2019 en 2020 in Hong Kong, en in 1989 in Peking, toen demonstrat

Je moet behoorlijk zoeken om iemand te vinden die niet een beetje in zijn maag zit met het WK in Qatar. Fout land, fout seizoen, eigenlijk ben je als kijker een beetje medeplichtig aan massamoord, homofobie en racisme. Maar ja, wat maakt het uit, met een druk op dat knopje op je afstandsbediener krijg je die 6500 omgekomen gastarbeiders niet terug. Noch red je een paar transgenders die hand in hand liepen.  Dat schuldgevoel is natuurlijk onzin. Voetballiefhebbers, voetbal-meelopers en gelegenheidskijkers, zoals uw dienstwillige dienaar, hebben recht op hun WK. Wij hebben niets misdreven. En we kijken met bewondering naar de helden op en rondom het veld, die de stelling dat sport en politiek niet samengaan onderuit halen. Een verslaggever van de Deense TV, die werd aangehouden omdat hij een regenboog-armband droeg, het Iraanse team dat openlijk solidair was met de groeiende oppositie tegen de vrouwen hatende dictatuur in hun eigen land door te zwijgen tijdens het volkslied, de Europese teams die probeerden de

Marcheren Nederlandse soldaten, met hun NAVO-kompanen, binnen enkele dagen naar Rusland? Is dit een ‘artikel 5’-kwestie – een aanval op één NAVO-land is een aanval op allen? Wees maar eerlijk: iedereen die gisteravond hoorde dat er wellicht Russische raketten terecht waren gekomen op een Poolse graandrogerij had diezelfde geconditioneerde reflex. De oorlog komt plotseling griezelig dichtbij.  Zover gaat het hopelijk niet komen. De kans dat Poetin een moedwillige aanval doet op een NAVO-lidstaat is gering. Maar verontrustend blijft het. Poetin heeft inmiddels het grootste deel van zijn arsenaal aan precisieraketten weggeschoten, en de oudere generatie, die nu is ingezet, kan gemakkelijk een aantal kilometers zijn doel voorbijschieten. De geëxplodeerde graandrogerij ligt zes kilometer over de Oekraïens-Poolse grens.  Die al dan niet verdwaalde Russische raketten waren onderdeel van een treurig record: met bijna honderd raketten was dit het grootste bombardement sinds het begin van de oorlog. Dat de Oekraïners z

Waarom Amerika pogingen blijft doen om de nucleaire overeenkomst met Iran te herstellen, wordt steeds raadselachtiger. Het keiharde optreden door de moellahs tegen de nu al weken durende opstand maakt het voeren van onderhandelingen vrijwel ondenkbaar. Welk fatsoenlijk land wil nog een woord met de Iraanse regering wisselen? Sterker nog: wie kan nog praten met het land dat niet alleen zelfmoorddrones aan Rusland levert, maar ze ook zelf vanaf de Krim afvuurt?  Desondanks probeert de speciale Amerikaanse Iran-gezant, Robert Malley, nog steeds een diplomatiek geitenpaadje te vinden dat de nucleaire deal uit 2015, in 2018 door Donald Trump geschrapt, kan doen herleven. Want we moeten alles op alles blijven zetten om Iran te verhinderen een atoombom te maken, zegt hij. Achterhaald, want Iran heeft inmiddels tot 60 procent verrijkt uranium, waarmee zo’n bom binnen handbereik is. En dat terwijl het land blijft beweren alleen kerncentrales te willen voor elektriciteit en isotopen, waarvoor tussen de 3,5 en 20 procen

Voor de Duitse Bondskanselier Olaf Schulz, gastheer van de Berlijnse conferentie voor de wederopbouw van Oekraïne, was het de opmaat naar een ‘nieuw Marshall Plan.’ Dat klonk goedbedoeld. Maar behalve de vaststelling dat Oekraïne miljarden nodig heeft voor de wederopbouw, slaat de vergelijking met de Marshall hulp nergens op.  Het Marshall Plan, dat liep van 1948 tot eind 1952, was een gift van één land, de Verenigde Staten aan 16 Europese landen die onder de Tweede Wereldoorlog hadden geleden, waaronder Nederland. Het herstelplan voor Oekraïne is een collecte onder zo’n dertig landen om één land hulp te bieden. Het Marshall Plan was geen lening, geen achtergestelde lening, geen voorschot – het was een geschenk. Maar het was ook strategisch heel goed doordacht, en in sommige opzichten behoorlijk doortrapt. Het politieke doel was het creëren van een groep welvarende westerse landen die als buffer konden dienen tegen de Sovjetunie. De Koude Oorlog woedde al, en dit was de economische invulling van alles dat ten

Van het westerse enthousiasme over de succesvolle Oekraïense opmars in het door Rusland geannexeerde deel van het land is niet veel over. Poetins ‘Blitzkrieg’ tegen Kiev en andere Oekraïense steden – onverwacht en effectief – zet het leger van Zelensky niet alleen op achterstand, maar plaatst ook de enorme westerse militaire en financiële steun in een ander daglicht. Over de barrage van drones en raketten was in westerse kring weliswaar gespeculeerd, maar de omvang en het effect zijn zwaar onderschat.  De discussies gaan plotseling  niet meer over de gebrekkige Russische invasie en het beschamende gestuntel bij de mobilisatie, en al evenmin over het snel uitdunnende arsenaal aan Russische precisiewapens, maar over de rol van Iran. Dat land levert een, naar het zich laat aanzien, onuitputtelijke hoeveelheid drones en precisieraketten. Iran produceert die wapens snel en goedkoop. De kamikazedrones, die met tientallen tegelijk worden afgevuurd, kosten 20.000 dollar per stuk. Ter vergelijking: een kruisraket kost

In de Eerste Golfoorlog hadden we de illusie dat we die nauwgezet konden volgen. Vanaf het dak van een hotel hield oorlogsverslaggever Peter Arnett van het toen nog nauwelijks bekende  CNN, aan de hand van legerwoordvoerders, bij hoe de Amerikaanse opmars tegen Irak en de bevrijding van Koeweit verliepen. Achter Arnett zag je het door nachtkijkers groen gekleurde beeld van afgevuurde raketten. Maarten van Rossem noemde het staren in een kom erwtensoep.  Wat er werkelijk gebeurde, wisten we niet. Amerikaanse woordvoerders hadden het over ‘sorties,’ een eufemisme voor luchtbombardementen. En we leerden het woord ‘bomtapijt,’ een eufemisme voor wat massamoord moet zijn geweest. Inmiddels weten we dat er in zes weken meer dan 100.000 ‘sorties’. waren, waarmee de Iraakse krijgsmacht werd verbrijzeld, maar waarbij ook minstens 6.000 burgers omkwamen. Na hun debacle in Vietnam, hadden de Amerikanen hun les geleerd: geen journalisten als pottenkijkers op het slagveld.  De episode legt de dilemma’s bloot waarmee de jo

Tussenstand: Rusland heeft een hap uit Oekraïne genomen, maar weet zelf niet precies waar de nieuwe grens loopt. Oekraïne hapt stukken terug, maar of dat nu geannexeerd gebied is, of bezet Oekraïens gebied, is daarom evenmin duidelijk. De dictator van Tsjetsjenië, Kadirov, die het bed waarschijnlijk deelt met een vurig atoombommetje, vindt het de hoogste tijd om dat af te vuren. Wat het Kremlin dan weer sust als uit de hand gelopen emoties. Kortom: chaos.  Het goede nieuws is  dat dat de kans op wat velen vrezen, een nucleaire oorlog, minimaal is, al heeft Poetin het woord ‘kernwapens’ vaak in de mond. Maar wat zijn woordvoerder, Dmitry Peskov, zei, snijdt hout. ‘Wij verkiezen evenwichtige, objectieve analyses boven emoties,’ zei hij, verwijzend naar de barse dreigementen van Kadirov. De Russische doctrine luidt dat het land alleen kernwapens gebruikt als het ermee wordt aangevallen, of als in een oorlog alle conventionele wapens zijn uitgeschakeld.  Bovendien neemt Poetin ongetwijfeld het Amerikaanse dreigem

Dat Russische mannen massaal op de vlucht zouden slaan na de afkondiging van de mobilisatie van 300.000 reservisten, had Vladimir Poetin vast niet verwacht. Het aantal vluchtelingen is ook al bijna 300.000 man, en dat plaatst de omringende landen, maar vooral de Europese Unie, voor alweer een probleem: zijn die Russische mannen welkom of niet?  De Baltische staten en Finland zijn er heel duidelijk over: njet, die komen er bij hun niet in. De Litouwse minister Landbergis van buitenlandse zaken, zegt: ‘Russen moeten in hun eigen land blijven en vechten. Tegen Poetin.’ Franse senatoren willen de Russen juist verwelkomen, omdat tegenhouden Poetins beeld van het vijandige Westen bevestigt. De Duitse regeringscoalitie wil een Europees besluit om Russische deserteurs en dienstplichtontduikers politiek asiel te verlenen.  Daar staat in Duitsland het geluid tegenover van de CDU, tot voorkort aan het bewind en nu in de oppositie. Friedrich Merz, de leider van de CDU, keert zich zelfs tegen Oekraïense vluchtelingen. Hij

Nu doet Joe Biden het alweer: zeggen dat Amerikaanse troepen Taiwan zullen verdedigen als China het eiland aanvalt. Dat zou oorlog met China betekenen, met een twijfelachtige internationaal-juridische onderbouwing. Sterker nog: als senator heeft Biden zich tegen Amerikaans militair ingrijpen verzet.  Dit keer kwam de opwinding door uitspraken die hij deed in een TV-interview met Sixty Minutes. Amerika houdt zich aan de overeenkomst over Taiwan, maar als China aanvalt, stuurt hij het leger. China reageerde woest – opnieuw, al raken we eraan gewend.  Hoe zit het nou precies met die Taiwan Relations Act? Daarin staat dat de VS Taiwan van wapens voorzien om zich teweer te kunnen stellen tegen dreiging vanuit China. Terwijl in de wet is opgenomen dat er geen formele diplomatieke betrekkingen zijn, luidt de tekst dat ‘in overleg met het Congres, gepaste actie’ kan worden overwogen. Militair ingrijpen wordt niet genoemd.  George Bush jr. zei in 2001, ook in een TV-interview, dat hij welk middel dan ook zou inzetten

Zelfs de meest overtuigde republikein zal moeten toegeven dat het overlijden van koningin Elizabeth en de opvolging door koning Charles een indrukwekkende gebeurtenis was. En is, want geef een Brit één ceremoniële vinger en hij grijpt beide handen, dus het gaat nog even duren. Mooi, toch, al die symboliek? Behalve dan dat Charles best eens de restanten van het Britse rijk kan verliezen, die Elizabeth krampachtig bij elkaar wist te houden.   In de gebiedsdelen en het Gemenebest was het afscheid al begonnen. Elizabeth verloor 17 Gemenebestlanden, die de monarchie verlieten, waarvan als laatste Barbados. Er zijn er nog 14 over, waarvan drie, Jamaica, Belize en Antigua, concrete plannen hebben om het koningshuis vaarwel te zeggen. Maar ook grote landen, zoals Canada, Australië en Nieuw-Zeeland hebben genoeg van een Londens staatshoofd, vertegenwoordigd door een gouverneur-generaal. Wat al die landen decennialang in de koninklijke plooi hield was de populariteit van Elizabeth. Dat betekent geenszins dat ze iets te

Toen Liz Truss begin dit jaar Moskou bezocht, in een poging de dreigende oorlog met Oekraïne af te wenden, zei ze tegen haar toenmalige collega Sergei Lavrov van buitenlandse zaken dat het Verenigd Koninkrijk ‘nooit de Russische soevereiniteit over de steden Rostov en Voronezh zou erkennen.’ De Britse ambassadeur sprong tussenbeide, maar het kwaad was geschied. Rostov en Voronezh zijn gewoon Russische steden. Lavrov greep de gelegenheid meteen aan als bewijs hoe slecht westerse leiders zijn geïnformeerd. Het was niet haar eerste blunder: al eerder had Truss de Zwarte Zee en de Baltische Zee door elkaar gehaald. De woordvoerder van Lavrov zag het als ‘teken van de domheid en onwetendheid van Angelsaksische politici.’ Mooie gelegenheid om ook de Amerikanen een veeg uit de pan te geven. De nieuwe premier is, zoals sommige media het noemen, ‘een kameleon,’ een eufemisme voor draaikont. Tot 1996 was ze lid van de Liberaal-Democratische Partij. Ze was voorstander van het legaliseren van cannabis, en afschaffing van

Amerika is de bakermat van reclame, marketing, mediatrainingen, framing – kortom, alles wat te maken heeft met moderne communicatie. Dat draait er altijd om jezelf, of je eigen product, aan te prijzen. Wij kijken en luisteren vaak met afgunst en bewondering naar het gemak waarmee Amerikanen zich, van jongs af aan, uitdrukken. Hoe is het dan mogelijk dat Joe Biden een poging tot politieke zelfmoord doet door Donald Trump en diens aanhang, ‘semi-fascistisch’ te noemen?  Eerst dat woord, semi-fascistisch. Niemand weet wat het betekent, en toen de media hem ernaar vroegen, zei hij: ‘Dat snappen jullie best.’ Je zag de verwarring bij de journalisten. Wat fascisme is, weten we: een ideologie die ongelijkheid, macht, nationalisme, censuur en dictatoriaal leiderschap aanhangt. Maar semi-fascisme? Geen idee. Voor de Trumpisten is het voornamelijk diep beledigend. Zoals een Republikeins Congreslid het uitdrukte: ‘Ruwweg de helft van de Amerikanen is Democraat, de andere helft is Republikein. Die roepen vaak domme dinge

Hoeveel Nederlanders zouden op dit moment naar Rusland willen? Vermoedelijk hooguit een handjevol, en in elk geval staan ze niet in drommen te dringen. En hoe zit het andersom? Welke Rus wil er naar Nederland – of een ander Europees land? Dat is een lastige. Het antwoord is: veel meer, maar dat zijn voornamelijk mensen die politieke motieven hebben. Moeten we iedere Rus die naar Europa wil een visum weigeren? EU-landen langs de Russische grens zijn hard en duidelijk, en steunen de wens van de Oekraïense president Zelensky: Europa moet alle Russen de toegang verbieden. Tot genoegen van de website Visit Ukraine, die trouwens alle landen met hoofdletters spelt,  behalve de ‘russische federatie’- met kleine letters. In Nederland vinden die landen steun bij D66. Buitenlandwoordvoerder Sjoerd Sjoerdsma bepleit een visastop voor, zoals hij het noemt, ‘Russische burgers die naar de EU willen komen voor vakantie of om te shoppen.’ De Duitse Bondskanselier Scholz is tegen, omdat niet alleen politiek geëngageerde tegens

Marketing in zijn moderne vorm is komen overwaaien uit Amerika, en levert een enorme bijdrage aan onze welvaart. Hetzelfde geldt voor het Internet. Maar de halve zool die de huidige plaag van elektronische enquêtes – een combinatie van marketing en Internet – heeft uitgevonden, doet er verstandig aan mij niet tegen te komen in een donker straatje. Het is om gestoord van te worden.  Vliegticket gekocht, en nog geen tien minuten later komt de mail: hoe gemakkelijk verliep de boeking? Zou u, op basis van deze boeking, onze luchtvaartmaatschappij aanbevelen bij vrienden of relaties? Vijf minuten na de landing: hoe is uw vlucht verlopen? Telefoontje met mijn creditcardbedrijf. Twee minuten later: Zou u, op grond van uw recente contact, onze kaart aan anderen aanbevelen? Hotels, restaurants, kledingwinkels, apotheken, medisch specialisten, supermarkten, garages, banken, telecommers, theaters – je wordt ermee overspoeld. Ik gooi ze allemaal linearecta in mijn spamfilter, maar kan er, naast het Bel-me-niet register a