De Dag

Een bezoekje aan de natuur eindigde zondag voor een man van 63 in een ambulance, nadat hij was aangevallen door een tauros. Waarom lopen deze beesten in verschillende natuurgebieden rond? Is dat wel veilig? Hoe maakbaar is de natuur? En weten mensen wel goed hoe ze om moeten gaan met deze dieren? We praten met Leo Linnartz, van ARK Natuurontwikkeling en Maarten van den Hurk; verslaggever bij Brabants Dagblad die deze discussie al jaren volgt. 

Eureka! Ineens heb je het. In de collegebanken bedenk je iets geniaals en daar wil je een bedrijf mee opzetten. Maar soms moet je als student ineens een ingewikkeld gevecht voeren over eigendomsrecht met de universiteit over de vraag van wie het idee is. Waarom doen universiteiten dat? Anne de Blok en Jeanine Duijst van NOS op 3 zochten dit verhaal uit.

Het Amerikaanse leger heeft raketaanvallen uitgevoerd in Irak. Doelwit was generaal Qassem Soleimani van de Iraanse Revolutionaire Garde. Ook anderen kwamen om. Wie was deze generaal? En waarom is deze aanval uitgevoerd? Historicus Peyman Jafar praat ons bij in deze aflevering van Podcast De Dag.

Brandende papegaaien die uit de lucht vallen, voor- en achterlichten die van de brandweerauto's smelten. De Nederlandse brandweerman Jeroen van Veen heeft al veel heftige branden gezien tijdens zijn werk in Australië, maar wat daar nu gebeurt "is historisch".

We streamden, swipeten en shareden wat af het afgelopen decennium. Want, zo zegt platformeconomie-onderzoeker Martijn Arets, de jaren 10 was het decennium waarin het internet volwassen werd. De doorbraak van veel techbedrijven hing samen met een en dezelfde factor: wij, de gebruiker, gingen bepalen wat we willen. Die keuzevrijheid heeft onze geest verrijkt maar ook beperkt, volgens filosoof Ellen ter Gast. In De Dag blikken we terug op dit tumultueuze techdecennium. De redactie van De Dag wenst je een gelukkig nieuw jaar en decennium!

Boeren, bouwers, leraren, verplegers en klimaatactivisten: 2019 gaat de geschiedenisboeken in als een protestjaar. Maar volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau stijgt de maatschappelijke onrust niet. In een extra lange aflevering onderzoeken we daarom hoe groot de boosheid in Nederland in 2019 was. Jacqueline van Stekelenburg, hoogleraar sociale verandering en conflict (VU Amsterdam), vertelt wat er nodig is om mensen de straat op te krijgen, wat de protesten teweegbrengt en wie er de straat op gaan. Ook Egbert Born van klimaatbeweging Extinction Rebellion praat mee en deelt zijn protestervaringen. "Ik heb wel eens gedacht: waar doe ik dit voor? Maar je ziet het effect van protesten pas maanden of jaren later."

Op de drempel van een nieuw decennium maken we de balans van de wereldpolitiek op. Hoe verschoof de afgelopen jaren de macht in de wereld, wat staat ons het komend decennium te wachten en wat betekent dat voor Nederland? Volgens Rob de Wijk, directeur van het Haags Centrum voor Strategische Studies, komt de bal vooral bij China te liggen. Daarmee krijgt een niet-westers land voor het eerst de dominantie van de wereld in handen. "Het voordeel is dat wij daardoor weerhouden worden van zinloze interventies, het nadeel is dat de democratie op zijn retour is." De Wijk schetst allerminst een geruststellend beeld, maar "dan moet je mij ook niet uitnodigen".

Met een glühwein in de hand over de kerstmarkt kuieren, overal lichtjes en gezelligheid. Dan naar de winkel voor een goede fles wijn of misschien nog iets sterks voor na het eten. Feestdagen en drank gaan hand in hand maar we zijn ons er steeds meer van bewust dat alcohol ook veel gezondheidsrisico's met zich meebrengt. Je voelt 'm vast al aankomen: deze aflevering van De Dag gaat over drank. Aan Ninette van Hasselt van het Trimbos-instituut vragen we waarom alcohol drinken zo verweven is met het dagelijks leven. En de dagen dat je een 'buckerlulletje' was wanneer je een alcoholvrij biertje bestelde, zijn allang voorbij. Binnenkort opent in Amsterdam zelfs een volledig alcoholvrije bar. Eigenaar Mariska Leising geeft de beste alternatieven voor dat lekkere wijntje bij het kerstdiner of die port bij het kaasplankje.

Dit jaar ging het er veel over en ook in 2020 zullen we er vaak over horen: het klimaat. Om de klimaatverandering een beetje binnen de perken te houden, volgt verdrag op conferentie op rechtszaak op demonstratie. In deze podcast zetten we op een rijtje waar we nu staan en wat we komend jaar kunnen verwachten. Dat doen we met klimaatredacteur Heleen Ekker.

Pure symboolpolitiek, vindt strafrechtadvocaat Gerald Roethof het Rotterdamse verbod op straatintimidatie. Gisteren bepaalde de rechter dat het verbod, in de volksmond ook wel sisverbod genoemd, juridisch onhoudbaar is. "Het sisverbod schoot zijn doel voorbij", stelt Roethof. In De Dag vertelt hij welke oplossingen hij wél voor zich ziet. Zo pleit hij onder meer voor voorlichting op scholen. "Daar bereik je veel meer mee dan straffen."

Tractoren overal waar je keek gisteren. Maar eigenlijk was het een bouwersprotest, waar de boeren zich bij aan hadden gesloten. In deze podcast richten we onze blik daarom op de bouwers. Wat is de stand van de stikstof- en PFAS-discussie in de bouw? Bij ons schuift Jacco van den Berg aan. Hij is leidingbouwer en woordvoerder van Bouw in Verzet. We praten over premier Rutte, Europa, de sympathie voor actievoerders en de toekomst.

Het is zo groot als Terschelling, het bestaat uit twee delen met twee geschiedenissen en twee verschillende verhoudingen met de oud-kolonisatoren. Op het Franse deel van Sint-Maarten is het al dagen onrustig. Een van de aanleidingen is de wederopbouw na de verwoestende orkaan Irma twee jaar geleden. Maar wat speelt er nog meer aan beide kanten van de 'fictieve grens' op het eiland? Natasja Gibbs geeft ons een inkijkje. Zij is coördinator van het Caribisch Netwerk van de NTR. Correspondent Dick Drayer vertelt over de politieke situatie en de rellen van de afgelopen dagen.

Hebbes: Nederlands meest gezochte crimineel is aangehouden. Volgens de politie is de arrestatie te danken aan "state of the art opsporing" en "intensieve samenwerking" met de collega's uit Dubai. In podcast De Dag zoeken we met twee opsporingsexperts uit hoe een complexe internationale opsporing werkt. Duidelijk is dat bij de operatie veel out of the box is gedacht, volgens Peter de Kock van Pandora Intelligence, expert in data science. Hij vermoedt dat politieorganisaties Taghi via zijn eigen netwerk op het spoor zijn gekomen. "Zijn netwerk was immers zijn kracht." Vervolgens is het een kwestie van tijd én goede observanten tot de boef gepakt is, legt oud-recherchechef Sander Schaepman uit. Overigens verwachten de heren niet dat de politie nu rust heeft. "Als Jurgen van den Berg met vakantie is, gaat zijn ochtendshow op NPO Radio 1 ook door met een vervanger."

Vanuit heel de wereld stroomden gisteren teleurgestelde reacties binnen op het resultaat van de klimaattop. De onderhandelingen in Madrid werden afgesloten met een minimaal akkoord. Toch zijn er ook dingen die wél goed zijn gegaan, zegt specialist emissierechten Jos Cozijnsen. In De Dag legt hij uit waar landen succesvolle afspraken over hebben gemaakt.  Cozijnsen is juist positief over de uitkomsten van Madrid. "Echt het geklets en geklaag van 'we redden het niet'. Op deze top ging het helemaal niet over strengere doelen. De straat roept om echte actie en dat komt op de top van volgend jaar aan de orde."

'Let's get Brexit done', het is een simpele boodschap waar de Britten massaal voor hebben gekozen. Ja, ook in De Dag praten we na over de monsterzege van premier Boris Johnson. Met correspondent Suse van Kleef en de in Nederland woonachtige Brit Magnus Weightman om precies te zijn. Naast Johnson is er nog een grote winnaar: Nicola Sturgeon van de Schotse partij SNP. Zij is van plan om een onafhankelijkheidsreferendum uit te roepen. "Als dat er komt, zorgen deze verkiezingen voor het opbreken van het Verenigd-Koninkrijk," zegt Van Kleef. Weightman wil zijn Britse paspoort niet opgeven en raakt na de Brexit zijn EU-burgerschap kwijt. "Dat is op praktisch, maar ook emotioneel vlak heel moeilijk. Ik voel me straks een tweederangsburger."

Na de gedeeltelijke beursgang van gisteren is de waarde van Saudi Aramco tot de 2000 miljard dollar opgelopen. Met de opbrengst willen de Saudi's de economie diverser maken. "Hij heeft gekeken naar de Emiraten en gedacht: dat wil ik ook", zegt Midden Oosten-kenner Hoessein Sabir. Maar hoe verstandig is het om je geld in de olie-aandelen te stoppen? Jos Versteeg, analist bij InsingerGilissen, raadt het beleggers niet aan. "Het is een buitengewoon aantrekkelijk bedrijf met lage kosten, maar het is ook buitengewoon kwetsbaar."

Sinds deze week is het officiële dreigingsniveau voor Nederland naar beneden bijgesteld. Misschien haal je er de schouders voor op. Maar hoe komt dat? Zijn we misschien gewend aan terroristische dreiging? In deze podcast zoeken we antwoord op die vraag. We praten met Marieke Liem van de Universiteit Leiden. Zij deed onderzoek naar de impact van dreiging bij burgers.

De Wereldhandelsorganisatie (WTO) is toch dat overlegorgaan over internationale handel? Klopt, maar de organisatie doet ook rechterlijke uitspraken in internationale handelsconflicten. Misschien heb je wel over de Europese frietruzie met Colombia gehoord of de uitspraak in het conflict tussen de EU en de Verenigde Staten om Airbus. Vanaf morgen is de afdeling die rechterlijke uitspraken doet, het Beroepsorgaan, vleugellam. En dat heeft alles te maken met de Amerikaanse president Trump, vertelt Rem Korteweg van instituut Clingendael. "Je hebt drie rechters nodig om een rechtszaak in behandeling te nemen. Morgen gaan er twee met pensioen en door een boycot van de VS komen er geen nieuwe rechters bij." Korteweg legt in De Dag uit wat de gevolgen zijn voor de internationale economie en welke oplossingen Europa in de pijplijn heeft.

"Veelzijdig en niet altijd makkelijk", zo typeerde premier Mark Rutte vorige week de diplomatieke relatie met Marokko. In De Dag legt Marokko-deskundige Paolo de Mas uit waarom die relatie zo moeizaam is. "Nederland overschat de macht die ze heeft om eisen te stellen. We zijn als een klein hondje dat tegen Marokko keft." En waar de relatie tussen Nederland en Marokko tussen alle kanten schuurt, houden landen als Spanje, Italië en Frankrijk er wel een goede band op na. De Mas vertelt wat we kunnen leren van andere Europese diplomaten.

Glitter, glamour, vrolijke liedjes en een 'instaperfect' levensstijl. Allemaal ingrediënten die horen bij een succesvolle K-pop-ster. De K staat voor Korea, want het populaire muziekgenre komt uit Zuid-Korea. Maar boven die populaire en vrolijke wereld hangen donkere wolken. De afgelopen drie maanden maakten maar liefst drie jonge K-popsterren een einde aan hun leven. De druk om te presteren is erg groot, vertelt K-pop-kenner Mai Verbij in De Dag. Zelf maakte ze de Aziatische entertainmentindustrie van heel dichtbij mee toen ze in 2012 belandde bij een Japanse platenmaatschappij. Als ze terugdenkt aan die tijd krijgt ze het nog steeds een beetje benauwd. "Het was als een kamer waar je opgesloten zit en niet uit kan", zegt Verbij. "Ik sliep maar drie uur per nacht, woog op een gegeven moment maar 39 kilo en ik vond mezelf echt verschrikkelijk."