Rendez-vous Met Frans Hals

Moet je als kunstenaar altijd maar vernieuwen, experimenteren en meegaan met de laatste stroming? Of kun je kiezen voor een andere weg, en trouw blijven aan traditie en ambacht? De Haarlemse schilders in deze tentoonstelling, van grofweg 1880 tot 1980, kozen bewust voor het laatste, hoewel ze niet allemaal de verleidingen van het modernisme konden weerstaan. Caspar Stalenhoef spreekt daarover met Antoon Erftemeijer, conservator van het Frans Hals Museum en samensteller van de tentoonstelling ‘Mag het ook mooi zijn?’, te zien tot 10 januari 2021 in locatie Hal van het Frans Hals Museum.

Afbeeldingen worden op internet en sociale media zo snel en massaal verspreid, dat kunstenaars en musea bij zichzelf te rade gaan: welke rol spelen zij in deze ontwikkeling? In deze podcast wordt de ‘beeldmacht’ van de kunstwereld kritisch tegen het licht gehouden. Caspar Stalenhoef spreekt met Ann Demeester en Melanie Bühler over de tentoonstelling ‘Beeldmacht’, die tot 20 september 2020 te zien is in locatie Hal van het Frans Hals Museum.Genoemde kunstenaars: Andrea Fraser, Louise Ashcroft, Gina Beavers, Betty Tompkins, Nora Turato, Cole Speck en A Maior.Wil je meer horen over institutionele kritiek? Zoek dan in je podcast-app naar onze vorige aflevering, met de titel ‘Ruis! Terugblik en toekomstplannen’.https://www.franshalsmuseum.nl/nl/event/tentoonstelling-beeldmacht/

Losse, zichtbare verfstreken zorgen voor een vluchtige impressie van wat kunstenaars ergens buiten waarnemen. De tentoonstelling ‘Virtuoos! Israels tot Armando’ is verdeeld over drie verdiepingen van locatie Hal van het Frans Hals Museum. Drie korte podcasts geven op elke verdieping een inleiding.Presentatie, script, productie: Caspar StalenhoefSamenstellers tentoonstelling: Antoon Erftemeijer, Lars Been

Losse, zichtbare verfstreken gaan steeds minder de werkelijkheid nabootsen; ze worden de uitdrukking van emotie. De tentoonstelling ‘Virtuoos! Israels tot Armando’ is verdeeld over drie verdiepingen van locatie Hal van het Frans Hals Museum. Drie korte podcasts geven op elke verdieping een inleiding.Presentatie, script, productie: Caspar StalenhoefSamenstellers tentoonstelling: Antoon Erftemeijer, Lars Been

Losse, zichtbare verfstreken verwijzen in abstract werk naar niets buiten het schilderij zelf. De tentoonstelling ‘Virtuoos! Israels tot Armando’ is verdeeld over drie verdiepingen van locatie Hal van het Frans Hals Museum. Drie korte podcasts geven op elke verdieping een inleiding.Presentatie, script, productie: Caspar StalenhoefSamenstellers tentoonstelling: Antoon Erftemeijer, Lars Been

Bij de opening van ‘Ruis! Frans Hals, anders’ waren de muren wit, maar een paar maanden later, toen de tentoonstelling vanwege succes werd verlengd, besloot het museum de muren geelgroen te verven. Wat zit daarachter? Waarom zijn de muren in een museum meestal wit? Het Frans Hals Museum is van plan meer aandacht te besteden aan ‘institutionele kritiek’. Presentatie, script en productie: Caspar Stalenhoef. Gasten: Ulric Roldanus, Melanie Bühler en Ann Demeester. Muziek: Kalle Mattsson/Stiu Nu Stiu.

Het is nacht, er wordt bier gedronken, er is van alles aan de hand; er komt een energie los waar je niet van weet waar het naartoe gaat. Dat is te zien in de schuttersstukken van Frans Hals, en nog meer in de schilderijen van Nicole Eisenman en Justin John Greene. Directeur Ann Demeester en conservator Melanie Bühler vertellen erover.

Wie is het waard om geportretteerd te worden? Conservator Anna Tummers vertelt hoe ongebruikelijk het was dat Frans Hals portretten maakte van mensen die hij op straat of in de kroeg tegenkwam. Conservator Melanie Bühler ziet daarin een politiek gebaar en vertelt hoe een hedendaagse kunstenaar als Hamishi Farah daarmee omgaat.

Naar verluidt schilderde Frans Hals zichzelf tussen de hoogwaardigheidsbekleders van de schutterij in 1639. Er zitten meer infiltrerende kunstenaars in de collectie van het Frans Hals Museum: oud-conservator Xander Karskens vertelt over het werk van Sarah Lucas, Gillian Wearing en Pilvi Takala.

Het schilderij ‘Vastenavondgasten’ van Frans Hals zit vol met wat conservator Melanie Bühler ‘ruis’ noemt. Hedendaagse kunstenaars als Vittorio Brodmann, Perri MacKenzie, Stephan Dillemuth en Siebren Versteeg voeren die ruis nog verder op: mensfiguren nemen vreemde, monsterlijke of zelfs groteske vormen aan.

Onder kunsthistorici bestaat nog altijd onenigheid over welke schilderijen wel of niet van Frans Hals zijn. Ondertussen zijn er een aantal schilderijen bij verzonnen door schrijvers als John Berger (1926-2017) en Georges Eekhoud (1854-1927). Ann Demeester, directeur van het Frans Hals Museum, legt uit waarom zij zelfs de verzonnen Frans Hals zo interessant vindt.

Frans Hals en de jongere Vlaamse schilder Anthonie van Dyck (1599-1641) zouden elkaar in 1632 hebben ontmoet, waarbij ze een portret van elkaar hebben geschilderd. Dat mythische verhaal is opgetekend door Arnold Houbraken (1660-1719). Anna Tummers, conservator oude kunst van het Frans Hals Museum, heeft haar eigen theorie.

Zelfs de schilderijen van Frans Hals die bewaard zijn gebleven zijn niet meer hetzelfde als toen ze uit het atelier kwamen. Tijdens het restaureren kunnen sommige elementen hersteld worden, maar andere zijn voorgoed verdwenen. Liesbeth Abraham, restaurator van het Frans Hals Museum, vertelt over de keuzes die zij daarbij moet maken.

Veel kunsthistorische topstukken bevinden zich in privécollecties, zo ook de helft van het echtpaar dat Frans Hals rond 1650 portretteerde: Stephanus Geraerdts is sinds 1886 niet meer naast zijn vrouw Isabella Coymans te zien. Laurence Aëgerter vertelt over haar jarenlange beeldende en kunsthistorische onderzoek naar de onbereikbare Isabella.

Er bestaat een hele reeks zelfportretten van Frans Hals, waarvan er hoogstwaarschijnlijk geen enkele door hemzelf is geschilderd. Het is zelfs niet helemaal zeker of deze man met hoed daadwerkelijk Frans Hals moet voorstellen. Antoon Erftemeijer, conservator moderne kunst van het Frans Hals Museum, duikt in de geschiedenis van deze portretten.