De Dag

"Iedereen is anders, iedereen leeft anders en iedereen wil anders dood", arts Marike de Meij weet het als geen ander. Zij voert vaak gesprekken met mensen die stervende zijn. Het is belangrijk om daarover te praten, vindt zij. Het kabinet start vandaag een campagne om mensen te helpen om te praten over de dood. De Meij neemt ons mee naar haar spreekkamer. Met wat voor vragen kun je zitten? En wat zijn daar de antwoorden op? Ook Pia Dijkstra schuift aan. Zij zet zich voor D66 al jaren in voor een waardig levenseinde.

Met vandaag: wat Trump voor elkaar heeft gekregen en waarom de kans groot is dat hij herkozen wordt.

De moord op Walter Lübcke begin deze maand bracht een schok door Duitsland. Gisteren werd bekend dat de dader uit extreemrechtse motieven lijkt te hebben gehandeld. Wat is de staat van extreemrechts in Duitsland sinds de vluchtelingencrisis? "Men zag Duitsland als economisch en democratisch voorbeeldland", zegt Hanco Jürgens van het Duitsland Instituut. "Dat beeld is onder druk komen te staan en gezien het verleden van Duitsland erg ontvlambaar geworden." Met Jürgens en Duitsland-correspondent Judith van de Hulsbeek bespreken we de verschuivingen in de Duitse samenleving de afgelopen jaren.

Het blijft onrustig in Hongkong, na een nacht van demonstranten op straat staat er vandaag een grote staking op de planning. Mensen protesteren tegen een nieuwe wet die het mogelijk maakt om verdachten uit te leveren aan China. Paul Zimmerman neemt je mee naar Hongkong. Hij is daar al jaren ondernemer en politicus en weet alles van de situatie. En Marten Wiegman schuift aan, hij volgt de ontwikkelingen voor de NOS-buitenlandredactie.

Van wie is de regenboogvlag eigenlijk? Wie bepaalt wie 'm mag gebruiken? Het is Pride Month, en dan zie je veel bedrijven en organisaties daar op inhaken in hun marketing. Maar daar is niet iedereen blij mee. Pinkwashing wordt het genoemd; als bedrijven aan de haal gaan met de Pride. En volgens Rocher Koendjbiharie die er een column over schreef in de Gaykrant, is dat niet oké. En we praten ook met Marc Leurs - hoofd strategie bij TBWA Neboko, de Nederlandse vestiging van een van de grootste reclamebureaus ter wereld, over de vraag waar idealisme ophoudt en commercie begint.

Minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur zit in de knel met Lelystad Airport. Door het besluit van de Raad van State om het Nederlandse stikstofbeleid ongeldig te verklaren, komt de opening van het veel bekritiseerde vliegveld in gevaar. De minister hoopt samen met haar juristen een list te kunnen bedenken om de nieuwe hobbel te kunnen omzeilen. Met politiek verslaggever Hans Andringa nemen we in podcast De Dag het politieke hoofdpijndossier door. Ook Leon Adegeest, een van de voormannen van het verzet tegen Lelystad Airport, praat mee. Hij is diep teleurgesteld in hoe "de overheid feiten naast zich neerlegt en vast blijft houden aan Lelystad Airport".

Het staatsbezoek van koning Willem-Alexander aan Ierland is begonnen. Tegelijkertijd is er ook een Nederlandse handelsmissie aan de gang in Ierland. De bedoeling is om kansen te creëren voor het Nederlandse bedrijfsleven en de aanwezigheid van de koning zou dat wel eens een zetje kunnen geven. Maar op welke manier? In deze podcast praten we over nut en noodzaak van staatsbezoeken en handelsmissies. Te gast is lector international business Huub Ruël, hij deed onderzoek naar staatsbezoeken en handelsmissies. En we praten met Koninklijk Huis-verslaggever Karin Alberts vanuit Ierland.

Twee IS-wezen zijn teruggehaald naar Nederland. Kinderen waarvan de ouders zijn overleden, en die lang in het kalifaat of in kampen hebben gezeten. Hoe komt het weer goed met zulke kinderen?

Dertig jaar geleden crashte het vliegtuig van de Surinaamse vliegmaatschappij SLM in Suriname. Negen bemanningsleden en 167 passagiers kwamen om het leven. Elf overleefden de ramp.  Aan boord waren voornamelijk Surinaamse Nederlanders. Ook vlogen voetballers van het Kleurrijk Elftal mee, een team van Nederlandse profs van Surinaamse afkomst. Zoals Roy Kogeldans die voetbalde bij Willem II. Luister in deze podcast naar zus Marlea Kogeldans. En ook Roy Khemradj is te gast. Hij hield als journalist SLM al in de gaten voor de ramp. 

Precies 75 jaar geleden bestormden geallieerde troepen de stranden van Normandië om Europa te bevrijden van de nazi's. D-Day wordt elk jaar herdacht, maar hoe houd je zoiets interessant voor nieuwe generaties? Paul van der Graag van het VPRO-radioprogramma OVT en Paul Vloon van NOS Evenementen bespreken die vraag in De Dag. Als je alleen bij de narigheid stil blijft staan, zoals de tienduizenden jongens die zijn gestorven aan het front, haken mensen af", zegt Van der Graag. "Het zijn ook de verhalen eromheen die je moet vertellen. En over dat soort zaken komen nog steeds nieuwe feiten naar boven." En verslaggever Marc-Robin Visscher is op Omaha beach, één van de stranden waar de invasie begon. Hij spreekt er twintigers die een duidelijk beeld hebben van hoe zij met de Tweede Wereldoorlog beter willen zijn: gamend en role-playend.

Bijna alle sites die je bezoekt, schotelen via algoritmen informatie voor die voor jou interessant is. Die algoritmes hebben op veel meer dingen in ons leven invloed. Tegelijkertijd hebben we grondrechten die niet aangetast mogen worden door algoritmen. Discriminatie bijvoorbeeld. Hoe gaan we daar als samenleving mee om? Moet er meer toezicht komen en hoe dan? Daar praten we over met Selmar Smit, hij werkt bij TNO en houdt zich daar bezig met het ontwikkelen van algoritmes. En Jan Middendorp van de VVD schuift aan, want hij heeft wat bedenkingen bij de manier waarop met name overheden nu algoritmes gebruiken.

In korte tijd werd op drie plaatsen in Nederland een crystal methlab opgerold. Drugsbazen die crystal meth maken, vinden hun weg steeds vaker naar Nederland. In De Dag praten we daar verder over met Jan Struijs, voorzitter van politievakbond NPB, hij waarschuwt voor de toename. En Willem-Jan Joachems is te gast. Hij is verslaggever bij Omroep Brabant en kon vorige maand binnenkijken bij een lab op een boot in Moerdijk waar voor miljoenen euro's aan crystal meth werd gemaakt.

Zo'n 1600 asielkinderen zijn de afgelopen 4,5 jaar weggelopen uit asielzoekerscentra. Sommigen komen bij familie en vrienden terecht, maar anderen belanden in uitbuitingssituaties. Jan Bollen ving met Jade Zorggroep twintig jaar lang jonge asielzoekers op. Hij legt in De Dag uit waarom het zo lastig is om jonge vluchtelingen te beschermen. "Vaak worden ze onder druk gezet om weg te lopen. Het lijkt er steeds meer op dat er bijvoorbeeld wordt gedreigd met geweld richting hun achtergebleven familieleden." Zijn personeel probeert kinderen wel te beschermen maar dat gaat vaak lastig. Afgelopen weekend liep er nog een Vietnamese minderjarige vluchteling weg uit zijn opvang. Bollen: "Als medewerker weet je dat een Vietnamees kind vroeg of laat verdwijnt."

Na de Amerikaanse staten Alabama, Georgia en Iowa is Louisiana de vierde staat die in korte tijd een wet heeft aangenomen die vrijwel alle abortussen verbiedt. Het totaal aantal staten dat in 2019 zogenaamde 'hartslagwetten' aannam, staat nu op negen. In De Dag zoeken we met activist Marjan Sax en socioloog Justine van de Beek uit wat er aan de hand is. Maken we een stap terug in de tijd of speelt er iets anders? Sax: "Religieuze rechtse bewegingen je op dit moment enorm aan kracht winnen en dat is niet toevallig. Ze hebben politiek de wind in de rug, krijgen enorm veel geld en organiseren steeds meer acties." Ook in Nederland laait de discussie over abortus op. Van de Beek. "Nederlandse bewegingen tegen abortus doen aan hele slimme framing door zichzelf pro-life te noemen. Maar als ze echt pro-life waren, zouden ze wel inzetten op betere seksuele voorlichting in plaats van het ontnemen van keuze-vrijheid."

We nemen je mee op reis vandaag naar Montreux in Zwitserland. Daar komen machtige mensen uit politiek en bedrijfsleven bij elkaar om achter gesloten deuren over van alles te praten: de Bilderbergconferentie Wij zoeken een laddertje om over de muur te kijken. Te gast zijn schrijver Maarten Reijnders, die een boek schreef over complottheorieën en oud-minister Joris Voorhoeve, hij was ooit uitgenodigd voor de conferentie.

File naar de top, overleden klimmers en tonnen aan afval. Sinds de file op de Mount Everest vorige week is de discussie over de omgang met 'het dak van de wereld' losgebarsten. Met bergbeklimmers Katja Staartjes, de eerste Nederlandse vrouw op de top, en Frits Vrijlandt, voorzitter van de internationale bergsportfederatie, bespreken we hoe het zo ver heeft kunnen komen. "Dit heeft niks meer te maken met de oorspronkelijke bergsport" Je kan het behalen van de top 'kopen', door meer sherpa's in te zetten, extra zuurstof te nemen en gebruik te maken van luxe in het basiskamp. Ook zorgt de absolute wil om de top te behalen tot onnodige ongevallen: "De beste klimmers hebben het karakter om vlak voor de top om te keren."

Een ruime meerderheid van de Nederlanders steunen de stakingen van vandaag en morgen, blijkt uit onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel. De AOW-leeftijd stijgt volgens hen te snel. Ondertussen naderen de onderhandelingen over een nieuw pensioenstelsel het einde, volgens politiek verslaggever Marleen de Rooy. "Het kan in een paar dagen geregeld zijn." In podcast De Dag vertelt De Rooy waarom je juist nu dit taaie onderwerp moet volgen. NOS-redacteur Chiem Balduk schuift aan om te vertellen hoe Nederlanders zich door de staking heen worstelen. "De solidariteit geldt maar tot een bepaalde hoogte."

Timmermans, Weber, Rutte, Barnier: er zijn genoeg mannen die genoemd worden voor Europese topfuncties, maar zijn er ook vrouwelijke kanshebbers? "Wij zullen er op aandringen dat vrouwen op grote posten komen", zegt Esther de Lange, CDA-delegatieleider en vicevoorzitter van de Europese christendemoraten. Samen met Europaspecialist Anke Truijen (Nieuwsuur, podcast Café Europa) bespreken we in podcast De Dag hoe en welke vrouwen op topfuncties kunnen komen. De Deense eurocommissaris Vestager, de Duitse bondskanselier Merkel en de Litouwse president Grybauskaite worden her en der genoemd. "De kaarten worden nog volop op de borst gehouden, want als je een naam laat vallen wordt de prijs opgevoerd", volgens Truijen. Gender wordt de komende tijd onderdeel van de onderhandelingsstrategie: "Als een land een vrouw naar voren schuift, maakt het meer kans op een goede functie", aldus De Lange.

Door de klimaatprotesten waren jongeren de afgelopen maanden niet te missen, maar bij de stembusgang van gisteren lieten ze zich minder zien. In De Dag bepreken we waarom jongeren wel voor hun idealen de straat op gaan, maar niet altijd hun weg vinden naar de stembus. "De meeste politieke partijen hadden dit keer wel jonge politici op hun lijst, maar er is meer nodig dan dat", zegt politiek adviseur en trainer Gideon Sinke. Hij heeft zich voor zijn eigen podcast Jong Europa verdiept in jonge lijsttrekkers en het stemgedrag van jongeren. "Veel politici vertellen alleen maar waarom je op hen moet stemmen, maar ze moeten juist eens uitleggen waarom je als jongere überhaupt zou gaan stemmen." Ook Gijs Rademaker van het EenVandaag opiniepanel en Volt-lijsttrekker Reinier van Lanschot zijn aangeschoven om de verkiezingsuitslag te bespreken.

Elisabeth Steinz spreekt met Linda Duits over het wetsvoorstel van Grapperhaus. Duits: "Het lastige is dat we ontzettend slecht zijn in aangeven wat we wel en niet willen."