De Dag

Premier Rutte is vandaag voor de tweede keer te gast bij president Trump in het Oval Office. Die ontmoeting komt op een pikant moment: de Amerikanen hebben Nederland niet alleen verzocht om een fregat te sturen naar de Straat van Hormuz, maar ook om bij te dragen aan een militaire missie in Syrië.  Waar begint zo'n militair verzoek eigenlijk? Onderzoeker Danny Pronk en verslaggever Wilco Boom geven je in De Dag een kijkje voor én achter de schermen van het diplomatieke spel dat komt kijken bij militaire coalitievorming. Pronk: "Het persoonlijke component van wereldleiders wordt steeds belangrijker. Zeker Trump is daar erg van. In dat spel zal Rutte nu ook mee moeten." Pronk en Boom leggen daarnaast uit waarom het vrijwel zeker is dat na de zomer een Nederlands fregat naar de Straat van Hormuz zal varen. 

Waar was jij toen je op 17 juli 2014 over de MH17 hoorde? Verslaggever Gert-Jan Dennekamp was 'gewoon' op de redactie in Hilversum aan het werk. Hij schoof aan bij het journaal, vloog diezelfde week naar Charkov om verslag te doen en kwam bekend te staan als één van de journalisten die het meest weet over de ramp. Hij neemt je mee langs 5 jaar verslaggeving over de fatale vlucht. "De toedracht van de MH17 was eigenlijk in de eerste uren al duidelijk. Pas daarna kwam er desinformatie in het spel."

Er werd twaalf jaar over onderhandeld, maar al na vier jaar is het nucleaire akkoord met Iran op sterven na dood. De recente incidenten in de Golf van Hormuz en de schending van het akkoord door Iran zetten de deal verder onder druk. Wie wil wat in deze kwestie? Daarover spreken we in podcast De Dag met Amerikakenner Koen Petersen en Europa-correspondent Sander van Hoorn. Waar het Westen van oudsher verenigd optrad ten opzichte van Iran, nemen de VS en de EU momenteel diagonaal andere posities in. Terwijl Europa het bestaande akkoord graag in leven wil houden, probeert president Trump met "bijna onredelijke" economische sancties de Iraniërs terug aan de onderhandelingstafel te dwingen, vertelt Petersen.

Waar twee vechten om een been, zit de derde ermee opgescheept.

Hoe meer bochten, hoe minder inhalen en hoe minder spannend een race wordt. De Grand Prix van Nederland in 2020 wordt de bochtigste race van allemaal, onderzocht NOS op 3. Hoe kan Zandvoort spannend worden? Dat bespreken we met coureur Stéphane Kox en Arnoud van der Struijk van NOS op 3.

'Wat zeg je? Heb je een grote bek?' en 'Doei schatteke, ich liebe dich': zo maar twee fragmenten die Google-medewerkers de afgelopen maanden ontvingen en uitschreven, ontdekte VRT-verslaggever Tim Verheyden. De fragmenten zijn opgenomen door de slimme spraakassistent van Google zonder medeweten van de mensen die erin voorkomen. Verheyden spoorde een aantal mensen uit die fragmenten op, vertelt hij in De Dag. "Als je er met mensen over praat, beseffen ze eigenlijk niet welke verborgen mechanismen er bij dit soort grote bedrijven als Google spelen." Aleid Wolfsen van Autoriteit Persoonsgegevens noemt het nieuws een "serieuze grote kwestie." "Als iemand meekijkt of meeluistert zonder dat je dat weet, heb je een schending van grondrechten in het kwadraat."

Jarenlang gold Botswana als het paradijs voor olifanten, nergens ter wereld zijn er zoveel. Toch heeft de regering besloten om het aloude jachtverbod op olifanten op te heffen, om tegemoet te komen aan dorpelingen die klagen dat de olifanten hun gewassen vernielen. Dierenbeschermers zijn woedend. Correspondent Bram Vermeulen bezocht een man die een olifant dood moest schieten. In podcast De Dag vertelt Vermeulen over de dilemma's die er spelen in het land.

"Lomp" en"onbekwaam", zo omschreef de Britse ambassadeur Kim Darroch president Trump in een vernietigend rapport. De memo's lekten uit in een toch al moeizame diplomatie week voor de Britten: ook met Iran en China kregen ze het aan de stok. Han ten Broeke van het Haags Centrum voor Strategische Studies vertelt in De Dag hoeveel stootjes de diplomatieke banden van Groot-Brittannië nog kunnen hebben. En dat zijn er niet veel meer, zegt Ten Broeke. "Zodra de Britten hun koffers hebben gepakt en de EU hebben verlaten, varen ze in hun eentje op de woelige zee. Ze willen handelsakkoorden sluiten en de VS is het land waarmee ze dat als eerste willen doen."

Een gouden medaille is het niet geworden, maar de WK-finale tegen de Verenigde Staten trok gisteren wel 5,5 miljoen kijkers in Nederland. Een kijkcijferrecord voor de voetbalsters. Journalisten Noor Spanjer en Nynke de Jong bespreken in podcast De Dag wat dit WK betekent voor het vrouwenvoetbal en welke lessen 'we' als souvenirs meenemen uit Frankrijk.  De Jong: "Miljoenen mensen hebben gezien dat ook vrouwen kwaad kunnen worden, schoppen en spugen. Ik ben opgegroeid in de tijd dat Pipi Langkous de enige stoere vrouw was, maar mijn dochter heeft drie weken lang alleen maar versies van Pipi Langkous op het veld zien staan. Dat is van onschatbare waarde."

Dit weekend kunnen de conservatieve partijleden stemmen op de twee laatste kandidaten die over zijn om de partij te gaan leiden. De strijd gaat tussen Boris Johnson en de huidige minister van buitenlandse zaken Jeremy Hunt.  Boris Johnson: soms omstreden en zelfs clownesk, maar als we de wedkantoren moeten geloven ook mateloos populair en waarschijnlijk de nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk.  We nemen de politicus onder de loep met NOS-correspondent Tim de Wit. 

Het is een spannende dag voor de ruim driehonderd gezinnen uit de regio Eindhoven die ernstig in de problemen zijn geraakt omdat de Belastingdienst ten onrechte hun kinderopvangtoeslag stopzette. Vanaf 13.00 uur debatteert de Kamer over de affaire. Kamerleden willen weten hoe het zo fout heeft kunnen lopen, en waarom gedupeerde ouders nog geen compensatie hebben gekregen. Vragen waar Trouw-journalist Jan Klein-Nijenhuis zich ook mee bezig heeft gehouden. Hij bracht dit verhaal met RTL Nieuws een jaar geleden. Wij spraken hem en Steve Kuiper: een van de gedupeerden. 

"Aan kiezers zijn beloften gedaan en indrukken gewekt die niet waargemaakt zijn." In podcast De Dag praten we vandaag over dagen van onderhandelen in Brussel. Voor Frans Timmermans pakten die niet uit zoals gedacht en volgens Mendeltje van Keulen is de kiezer nog verder op afstand komen te staan. We praten met haar over het democratische gehalte van deze voordracht. Van Keulen is lector Europese studies aan de Haagse Hogeschool. Ook Europa-correspondent Sander van Hoorn schuift aan. Hij reconstrueert voor ons waar we nu eigenlijk naar hebben zitten kijken de afgelopen dagen.

Zo'n twintig Nederlandse Turken zitten vast in Turkije, vanwege vermeende banden met tegenstanders van president Erdogan. Eén van hen is het Eindhovense SP-raadslid Murat Memis, die het land al weken niet uit mag. Vandaag buigt de Turkse rechter zich over zijn zaak. Aanleiding om te praten over vastzitten in Turkije en wat Nederland doet om deze mensen weer terug te krijgen. Te gast is Simone Timmer van EenVandaag, zij heeft zich verdiept in de zaak van Memis.

De kritiek op koningin Máxima na haar ontmoeting met de Saudische kroonprins Mohammed Bin Salman is niet van de lucht. De VN-rapporteur die de moord op de Saudische journalist Jamal Kashoggi onderzoekt, beschuldigt Máxima zelfs van "medeplichtigheid" door de zaak niet met de prins te bespreken. Vanavond komt de kwestie aan bod in de Tweede Kamer. Na 'het pilsje met Poetin', de brief van Videla en het vakantiehuis in Mozambique lijkt de politieke antenne van de Oranjes opnieuw scheef afgesteld. In podcast De Dag bespreken we met koningshuisverslaggever Karin Alberts hoe het koningspaar politieke uitglijers kan voorkomen.

Demonstranten grepen de opening van een Nederlands-Indisch museum gisteren aan om hun punt nog eens te maken. Niet iedereen is het eens met de manier waarop er met de culturele en historische erfenis van Nederlands-Indië wordt omgegaan. Daarom zoeken we in De Dag uit wat de standpunten zijn, de sociale verschillen, de verschillen tussen de Molukkers en de Indische Nederlanders en de lading van de term 'indo'. Historica en blogger Lara Nuberg praat ons bij. Ze werkt aan een roman over het leven van haar Indische oma.

In de zorgsector kun je eigenlijk maar een paar procent winst maken, volgens deskundigen. Toch lukt het bijna honderd zorgbedrijven om miljoenenwinsten te noteren, met uitschieters tot bijna 67 procent winst, ontdekten Follow the Money, Pointer en Reporter Radio. "Dit is nog maar het topje van de ijsberg", volgens datajournalist Jerry Vermanen van Pointer. In podcast De Dag vertelt Vermanen over het maandenlange onderzoek dat aan de onthullingen voorafging. Eén zorginstantie probeerde de publicaties te voorkomen met een mislukte gang naar de rechter. Op andere vlakken lijken de zorginstanties zorgelozer te werk te kunnen gaan: doordat er nauwelijks controle bestaat, kunnen "zorgcowboys hun gang blijven gaan", aldus Vermanen.

"Kiezen is iets anders dan keuzes maken", zegt Jelle Jolles, emeritus hoogleraar neuropsychologie, in De Dag. Het lijkt hem geen goed idee om de kiesgerechtigde leeftijd omlaag te brengen van 18 naar 16 jaar. Dat overweegt het kabinet om jongeren meer bij politiek te betrekken. Met Jolles bespreken we de ontwikkeling van het brein, het verschil tussen 16- en 18-jarigen, jongens en meisjes en kiezen en keuzes. Ook praten we met de 17-jarige Bibi Wielinga. Zij was kandidaat voor het Europees Parlement terwijl ze zelf niet eens mocht stemmen.

Een grote KPN-storing, 112 niet bereikbaar, problemen op Utrecht Centraal, een pinstoring in een supermarkt en dat allemaal bij dertig graden. Nederlanders zijn er niet aan gewend dat iets mis gaat, vertelt hoogleraar Publieke Instituties en Openbaar Bestuur Arjen Boin. Met techredacteur Joost Schellevis en hoogleraar Boin bespreken we wat er gisteren en vandaag gebeurde in Nederland, wat we mogen verwachten van de overheid en hoe we onszelf afhankelijk hebben gemaakt van allerlei systemen. Boin: "Daar zijn we lui door geworden. Organisaties, maar wijzelf ook."

"Voor het klimaat moet er een tandje bij. En dat is een understatement." Hanneke van Houten vindt dat de tijd om is: er moet volgens haar meer gebeuren om CO2-uitstoot te verminderen en de industrie die daarvoor verantwoordelijk is, aan te pakken. Hanneke spreekt namens belangengroep Code Rood. Ze vindt dat klimaatmarsen goed zijn, maar gaat nog een stapje verder. Dit weekend bezette ze samen met andere klimaatactivisten uit heel Europa een bruinkolenmijn in Duitsland. Die beweging heet Ende Gelände. Met pepperspray en de wapenstok maakte de politie daar gisteren een einde aan.

De dood van de Egyptische oud-president Morsi krijgt nauwelijks aandacht in Egypte. Sterker nog: verschillende media gebruikten dezelfde 42 woorden om zijn overlijden te melden. Eén nieuwskanaal gebruikte enkele woorden meer: "Verzonden vanaf een Samsung apparaat." Het opvallende voorval tekent het gebrek aan persvrijheid, vertelt Abdou Bouzerda, Midden-Oostenredacteur bij Bureau Buitenland (VPRO). In podcast De Dag maken we met Bouzerda de stand van het land op. De angstcultuur, die na de Arabische Lente even weg was, is terug. "Als Egyptenaar kun je beter geen nieuws volgen en er al helemaal niet over praten."